• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذِمار (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: ذِمار (مفردات‌نهج‌البلاغه)


ذِمار (به کسر ذال) از واژگان نهج البلاغه به معنای هر چيزى است كه حفظ و حمایت و دفاع از آن لازم است مانند ناموس، اهل بیت، وطن و غيره.
این واژه دو بار در نهج البلاغه آمده شده است.


ذِمار
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۶.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۱۳.    
(به كسر اوّل) هر چيزى است كه حفظ و حمايت و دفاع از آن لازم است مانند ناموس، اهل بيت، وطن و غيره و (به فتح اول) اسم فعل است به معنى تشوق به جنگ.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.

۲.۱ - ذِمار - خطبه ۱۲۴ (تشويق ياران به جنگ)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در تشويق ياران به جنگ فرموده:
«وَ رايَتَكُمْ فَلا تُميلوها وَ لا تُخِلّوها وَ لا تَجْعَلوها إِلاّ بِأَيْدی شُجْعانِكُمْ وَ المانِعينَ الذِّمارَ مِنْكُمْ.»
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۰، خطبه۱۲۴.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۵، خطبه۱۲۰.    
[۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۰، خطبه۱۲۴.    

يعنى «و پرچمتان را كج نكنيد و خالى نگذاريد، و ندهيد آن‌ را مگر به دست شجاعان خود كه از حریم دفاع كنند.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۹، خطبه۱۲۴.    
[۷] بحرانی، ابن میثم،ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۴.    

(شرح‌های خطبه:
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۶.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۲۶۲.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۶۱.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۴.    
)


۲.۲ - ذِمار - خطبه ۱۷۱

هم چنین حضرت فرمود:
«أَيْنَ الْمانِعُ لِلذِّمارِ»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸۰، خطبه۱۷۱.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۰۲، خطبه۱۶۶.    
[۱۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۶، خطبه۱۷۱.    

(كجايند آن‌ها كه در برابر حوادث سخت همچون سپرند؟)
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه۱۷۱.    
[۱۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    

(شرح‌های خطبه:
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۲.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۷۹.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۵.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۳.    
)


دو مورد از اين كلمه در «نهج البلاغه» ديده مى‌شود.
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۰، خطبه۱۲۴.    
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸۰، خطبه۱۷۱.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۶.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۱۳.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۰، خطبه۱۲۴.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۵، خطبه۱۲۰.    
۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۰، خطبه۱۲۴.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۹، خطبه۱۲۴.    
۷. ↑ بحرانی، ابن میثم،ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۴.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۶.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۲۶۲.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۶۱.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۴.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸۰، خطبه۱۷۱.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۰۲، خطبه۱۶۶.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۶، خطبه۱۷۱.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه۱۷۱.    
۱۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۲.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۷۹.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۵.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۳.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۰، خطبه۱۲۴.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸۰، خطبه۱۷۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذمر»، ج۱، ص۴۱۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 124 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 171 نهج البلاغه
جعبه ابزار