• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذٰلِک (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: ذلِکَ (لغات‌قرآن).


ذٰلِک (به کسر لام) از واژگان قرآن کریم به معنای اسماء اشاره و برای بعید است.
گرچه در مواردی برای اشاره به شیء حاضر و یا اشاره به مطلب گذشته در کلام نیز به کار برده می‌شود.



ذلِک به معنای اسم اشاره براى بعيد است.
لام آن براى افاده دورى و كاف آن براى خطاب است و خطاب نسبت به كسى است كه كلام بر او القا می‌شود.
طبرسی فرموده: لام آن براى تأکید است شايد مراد تأكيد دورى است.


به مواردی از ذٰلِک که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - ذلِكَ‌ (آیه ۹۸ سوره اسراء)

(ذلِكَ‌جَزاؤُهُمْ بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِآياتِنا)
(اين کیفر آن‌هاست، به‌ خاطر اين‌كه نسبت به آيات ما کافر شدند.)


۲.۲ - ذلِكَ‌ (آیه ۲ سوره بقره)

(ذلِكَ‌ الْكِتابُ لا رَيْبَ فِيهِ هُدىً لِلْمُتَّقِينَ)
(اين کتاب با عظمتى است كه هيچ‌گونه شكى در آن نيست و مايه هدایت پرهيزكاران است.)
گاهى با آن به شیء حاضر اشاره می‌شود و مراد از آن نشان دادن علوّ رتبه آن شئى است . مراد از كتاب قرآن است و به جهت بلندى مقام آن با «ذلک» اشاره شده. اين وجه بهتر از وجوه عديده‌اى است كه درباره «ذلک» در اين آیه گفته‌اند.


۲.۳ - ذلِكَ‌ (آیه ۶۸ سوره بقره)

(لا فارِضٌ وَ لا بِكْرٌ عَوانٌ بَيْنَ‌ ذلِكَ‌)
(نه پیر و از كار افتاده باشد و نه بکر و جوان؛ بلكه ميان اين دو باشد.)
و نيز با اين كلمه به مطلب گذشته در كلام، كه چندان هم دور نيست اشاره می‌شود.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۳۴.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۱۵۴.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۱۶.    
۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۹۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۲.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۲۹۰.    
۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۲۰۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۲۱۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۸۲.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۲.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲.    
۱۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۹.    
۱۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۴۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۵۷.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۱۸.    
۱۷. بقره/سوره۲، آیه۶۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰.    
۱۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۰۵.    
۲۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۰۲.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۱۲.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۷۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ذلک»، ج۳، ص۲.    






جعبه ابزار