• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذبل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۱)

ذَبْل (به فتح ذال و سکون باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای خشكيدن لب و زبان از عطش يا از غصّه است. از این ماده فقط یکبار در خطبه ۱۲۰ آمده است.


ذَبْل
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۰.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۳۷۵.    
(بر وزن عقل) به معنای خشكيدن لب و زبان از عطش يا از غصّه است. «ذَبَلَ‌ شفتاهُ‌ و لسانهُ‌ من عطش او كربٍ‌: جفَّت.»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۲۹۲.    


امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف مردان خدا فرموده: «مُرْهُ الْعُيُونِ مِنَ الْبُكَاءِ، خُمْصُ الْبُطُونِ مِنَ الصِّيَامِ، ذُبُلُ الشِّفَاهِ مِنَ الدُّعَاءِ، صُفْرُ الاَْلْوَانِ مِنَ السَّهَرِ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۷۶، خطبه۱۲۰.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۳۴، خطبه۱۱۹.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۸، خطبه۱۲۲.    
ذُبَّل به ضم اوّل و تشديد ثانى و ذُبُل‌ بر وزن عنق جمع ذابل است. يعنى: «چشم آزرده‌اند از گریه و شکم لاغرند از روزه، لب خشكيده‌اند از دعا و زرد رنگند از بيدارى.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۳، خطبه۱۲۲.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۲.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۲۱۹.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۳۷.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۹۶.    
)

از اين ماده فقط يک مورد در «نهج البلاغه» داريم.
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۷۶، خطبه۱۲۰.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۰.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۳۷۵.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۲۹۲.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۷۶، خطبه۱۲۰.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۳۴، خطبه۱۱۹.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۸، خطبه۱۲۲.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۳، خطبه۱۲۲.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۹.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۲.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۲۱۹.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۳۷.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۹۶.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۷۶، خطبه۱۲۰.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذبل»، ج۱، ص۴۱۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 120 نهج البلاغه
جعبه ابزار