ذبح گاو بنی‌اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به فرمان الهی مبنی بر ذبح
گاو در بنی‌اسرائیل اشاره شده است.
ذبح گاو، جهت مشخص شدن قاتل، مأموريّتى از سوى خداوند به
بنی‌اسرائیل:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • وَ إِذْ قَتَلْتُمْ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فِيها وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد. ... و به ياد آوريد هنگامى را كه فردى را به
قتل رسانديد؛ سپس درباره قاتل او به نزاع پرداختيد؛ و خداوند آنچه را پنهان مى‌كرديد، آشكار مى‌سازد.»
موسی علیه‌السلام، ابلاغ‌كننده فرمان خداوند به بنى‌اسرائيل، براى ذبح گاو:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از
جاهلان باشم!»
تعجّب بنى‌اسرائيل از فرمان خداوند به ذبح گاو، در برابر درخواست پيدا كردن قاتل:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم!»
جمله «أتّتخذنا هزواً» بيانگر باور نكردن آنان به حكم ذبح گاو و تعجّب آنان است.
فرمان ذبح گاو از جانب خداوند، با ابلاغ موسى عليه‌السلام، أمرى
استهزاآمیز نسبت به بنى‌اسرائيل، در پندار آنان:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم!»
ذبح گاو به دست بنى‌اسرائيل، بعد از تعيين شدن آن با تمام ويژگی‌هايش از طرف خداوند:
«قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَ لا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيها قالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوها وَ ما كادُوا يَفْعَلُونَ؛
گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده؛ و نه براى
زراعت آبكشى كند؛ از هر عيبى بركنار بوده، و رنگ ديگرى در آن نباشد. گفتند: الان حق مطلب را آوردى. سپس چنان گاوى را با زحمت پيدا كردند و آن را سر بريدند؛ ولى مايل نبودند اين كار را انجام دهند.»
ذبح گاو مورد نظر از سوى بنى‌اسرائيل، به رغم بى‌ميلى آنان:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أَ تَتَّخِذُنا هُزُواً قالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ • قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَ لا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فِيها قالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوها وَ ما كادُوا يَفْعَلُونَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد و قطعه‌اى از آن را به بدن مقتول بزنيد، تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند.) گفتند: آيا ما را مسخره مى‌كنى؟ گفت: به خدا پناه مى‌برم از اين‌كه از جاهلان باشم! گفت: او مى‌فرمايد: گاوى باشد كه نه براى شخم زدن رام شده؛ و نه براى زراعت آبكشى كند؛ از هر عيبى بركنار بوده، و رنگ ديگرى در آن نباشد. گفتند: الان حق مطلب را آوردى.» سپس چنان گاوى را با زحمت پيدا كردند و آن را سر بريدند؛ ولى مايل نبودند اين كار را انجام دهند.»
احياى مقتول بنى‌اسرائيل با زدن قطعه‌اى از گاو ذبح شده بر پيكر او، از
آیات الهی:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • فَقُلْنا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِها كَذلِكَ يُحْيِ اللَّهُ الْمَوْتى وَ يُرِيكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد. ... سپس گفتيم: قسمتى از گاو را به مقتول بزنيد تا زنده شود (و قاتل را معرفى كند). خداوند اين گونه مردگان را زنده مى‌كند؛ و آيات خود را به شما نشان مى‌دهد؛ شايد بينديشيد.»
ادّعاى بنى‌اسرائيل، مبنى بر مشتبه شدن گاو، براى ذبح:
«وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... • قالُوا ادْعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنا ما هِيَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشابَهَ عَلَيْنا وَ إِنَّا إِنْ شاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ؛
و به ياد آوريد هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما دستور مى‌دهد گاوى را ذبح كنيد. ... گفتند: از پروردگارت بخواه براى ما روشن كند كه چگونه گاوى بايد باشد؟ زيرا اين گاو براى ما مبهم شده و اگر خدا بخواهد ما
هدایت خواهيم شد.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۴۲۸، برگرفته از مقاله «ذبح گاو بنی‌اسرائیل».
