دُجُو (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دُجُو (به ضم دال و جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنی تاريک شدن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه بکار رفته است، مانند:
•دُجى (به ضم دال) ظاهراً جمع دُجَه (به ضم دال و فتح جیم) است.
•دَواجى (به فتح دال و واو) نیز جمع داجيه (به فتح دال و سکون همزه) است.
از اين مادّه هفت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
دُجُو به معنی تاريک شدن است.
«
دَجَا الليلُ دَجْواً: اظلم.»
«
دجى» ظاهراً جمع «
دُجَه» است.
دواجى نیز جمع
داجيه است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
عارفان حق فرموده:
«فَلَوْ مَثَّلْتَهُمْ لِعَقْلِكَ في مَقاوِمِهِمُ الْـمَحْمُودَةِ... لَرَأَيْتَ أَعْلامَ هُدىً وَ مَصابِحَ دُجىً» «اگر به نظر آورى آن‌ها را در مقام‌هاى پسنديده‌شان، خواهى ديد، نشانه‌هاى
هدایت و چراغ‌هاى
تاريكى هستند.»
آن حضرت در وصف
حق تعالی فرموده:
«فَسُبْحانَ مَنْ لا يَخْفى عَلَيْهِ سَوادُ غَسَق داج وَ لا لَيْل ساج» «منزّه است خدایی كه مخفى نمى‌ماند بر او سياهى ظلمت
تاريكى و نه سياهى شب آرام.»
محمد عبده گويد: وصف «
لیل» با ساج و آرامى به علت آرام گرفتن ساكنين آن است.
حضرت در جای دیگر می‌فرماید:
«فَيُوشِكُ أَنْ تَغْشاكُمْ دَواجى ظُلَلِهِ» «شايد بپوشاند شما را تاريكی‌هاى ابرهاى
مرگ.»
در سطر بعدى همان صفحه آمده است:
«دُجُوُّ أَطْباقِهِ» «
تاريكى زمان چشم به هم گذاشتن»
مصدر به معنى تاريكى است.
از اين مادّه هفت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دجو»، ج۱، ص۳۷۶.
