دَهِم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَهِم (به فتح دال و کسر هاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پوشاندن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• دُهْمَة (به ضم دال، سکون هاء و فتح میم) به معنای سياهى است.
از این لفظ چهار مورد در «
نهج البلاغه» آمده است.
دَهِم:
به معنای پوشاندن است.
دُهْمَة (بر وزن ظلمة) به معنای سياهى است.
گويند: «
دَهِمَهُ الامر دَهْماً: غَشِيَهُ»
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره آمدن
مرگ فرموده:
«فَكَأَنْ قَدْ عَلِقَتْكُمْ مَخالِبُ الْمَنيَّةِ وَ انْقَطَعَتْ مِنْكُمْ عَلاَئِقُ الاُْمْنيَّةِ وَ دَهِمَتْكُمْ مُفْظِعاتُ الاُْمُورِ» «گويا كه ناخن‌هاى
مرگ به شما چسبيده و علقه‌هاى آرزوها از شما قطع شده و گرفتاری‌هاى شديد شما را پوشانيده است.»
و فرموده:
«لا وَ الَّذي أَمْسَيْنا مِنْهُ في غُبْرِ لَيْلَة دَهْماءَ تَكْشِرُ عَنْ يَوْم أَغَرَّ ما كان كَذا كَذا» «
غُبْرِ لَيْل» بقاياى شب و «
تَكْشِرُ» تبسمّى است كه دندان‌ها در آن آشكار شود «
أَغَرَّ» به معنى واضح و آشكار است؛ بنابراین معنای عبارت می شود:
«نه قسم به خدایی كه از لطف او در بقاياى
شب تاريكى هستيم كه مى‌خندد (و منفجر مى‌شود) از روز آشكارى كه آن امر كذا و كذا نبوده است.»
از این کلمه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دهم»، ج۱، ص۳۹۹.
