• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَواء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: دوا.


دَواء (به بفتح دال و واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای هر چيزی كه با آن معالجه مى‌شود، است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه شامل؛ داء (به فتح دال) به معنای درد، دَوى (بر وزن عقل) به معنای مرض، دَوی (به فتح دال و کسر واو) به معنای مريض و چيزي كه در اثر مرض باطن آن فاسد شده است و دوىّ (به فتح دال و کسر واو) به معناى مرض آور است.



دَواء: به معنای هر چيزی كه با آن معالجه مى‌شود، است. «الدَواء: ما عُولج بهِ‌ من كل شيءٍ.» از مشتقات این کلمه؛ داء به معنای درد، دَوى (بر وزن عقل) به معنای مرض، دَوی (به تخفيف آخر) به معنای مريض و چيزي كه در اثر مرض باطن آن فاسد شده است و دوىّ (به فتح دال و کسر واو) به معناى مرض آور است.


چنان كه حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده: «لله بلادُ فُلاَن، فَلَقَدْ قَوَّمَ الاَْوَدَ، وَ داوَى الْعَمَدَ» «خدا خير دهد ديار فلانى را، كجى را راست كرد و مرض را مداوا نمود.»(شرح‌های خطبه: ) «عمد» بر وزن شرف: درد و مرض و علت است، رجوع شود به «فلان».
حضرت فرموده: «وَ الصَّدَقَةُ دَواءٌ مُنْجِحٌ، وَ أَعْمالُ الْعِبادِ فِي عاجِلِهِمْ، نُصْبُ أَعْيُنِهِمْ فِي آجِلِهِمْ» «صدقه دوایى نجات دهنده است، اعمال بندگان در دنیا، پيش چشمشان خواهد بود در آخرت (شرح‌های حکمت: )
حضرت در مقام موعظه فرموده: «كَأَنَّكُمْ نَعَمٌ أَراحَ بِها سائِمٌ إلَى مَرْعىً وبيّ، وَ مَشْرَب دَوِيّ» «گويا شما شترانى هستيد كه شتر چرانى آنها را به چراگاهى بد و «وبا» برده و به آبخورى مريض كننده» (شرح‌های خطبه: ) «وبّى» محلّ بدى كه موجب مرض وبا مى‌شود. «دویّ» به معنى مرض آور است.
حضرت در وصف منافقان فرموده: «وَ يَرْصُدُونَكُمْ بِكُلِّ مِرْصاد قُلوبُهُمْ دَوِيَّةٌ، وَ صِفاحُهُمْ نَقِيَّةٌ» «در هر كمين در كمين شما نشسته‌اند، قلوبشان مريض است ولى چهره‌شان از علامات كينه پاک مى‌باشد» (شرح‌های خطبه: )
و حضرت در جایی دیگر فرموده: «وَ لَهَا دَوِيٌّ شَدِيدٌ» (و به شدّت صدا مى‌كرد.) (شرح‌های خطبه: ) در «قصف» خواهد آمد.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۰۶.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۱۵۲.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۵۶.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۶۱، خطبه ۲۲۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۴۹، خطبه ۲۲۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۵۰، خطبه ۲۲۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۷، خطبه ۲۲۸.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۷۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۷۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۸، ص۴۷۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۳۷۸.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۴.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۰، حکمت ۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۵۳، حکمت ۶.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۰، حکمت ۷.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۵، حکمت ۷.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۰۵.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۱۰.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۲، ص۶۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۹.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۰۱.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸۶، خطبه ۱۷۵.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۰۸، خطبه ۱۷۰.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۵۰، خطبه ۱۷۵.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۸۵، خطبه ۱۷۵.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۳۴.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۳۶.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۵۳۲.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۷۹.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۱.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۵، خطبه ۱۹۴.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۹۱، خطبه ۱۸۹.    
۳۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۰۷، خطبه ۱۹۴.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷۹، خطبه ۱۹۴.    
۳۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۳.    
۳۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۷.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۷، ص۶۰۷.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۷۷.    
۳۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۶۶.    
۴۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۷۶، خطبه ۱۹۲.    
۴۱. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۸۳، خطبه ۱۹۰.    
۴۲. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۰۲، خطبه ۱۹۳.    
۴۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۹، خطبه ۱۹۳.    
۴۴. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۸.    
۴۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۱.    
۴۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۷، ص۵۱۴.    
۴۷. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۹۶.    
۴۸. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۱۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دواء»، ج۱، ص۴۰۶.    






جعبه ابزار