• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دهق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: دهق (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: دهق (مفردات‌قرآن)، دِهاق (لغات‌قرآن).


دَهْق (به فتح دال و سکون هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای پر كردن و ريختن است. از این لفظ فقط یک مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.


دَهْق:
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۹۸.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۵۰.    
به معنای پر كردن و ريختن است. «دَهَقَ‌ الكاسَ‌ دَهْقاً: ملاَها»
[۳] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۴۵.    


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خدا و خلقت انسان فرموده: «أَمْ هذَا الَّذِي أَنْشَأَهُ فِي ظُلُمَاتِ الاَْرْحَامِ... نُطْفَةً دِهاقاً وَ عَلَقَةً مِحَاقاً وَ جَنِيناً وَ رَاضِعاً وَ وَلِيداً وَ يَافِعاً»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۸، خطبه ۸۲.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۴۰، خطبه ۸۱.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۲، خطبه ۸۳.    
(مگر اين همان نطفه و خون نيم بند نيست، كه خداوند او را در تاريكی‌هاى رحم و غلاف‌هاى تو در توى (شكم مادر) آفريد تا (به صورت) جنين درآمد، سپس كودكى شيرخوار شد، كم كم بزرگتر گرديد تا نوجوانى (خوش منظر) گرديد.)
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۷، خطبه ۸۳.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۲.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۵.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۴۲۶.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۰.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۹.    
) منظور از دهاق، ظاهرا ريخته شده است در لغت آمده: «دهق الماء دهقا: افرغه افراغا شديدا»
در قرآن مجید آمده: (مِنْ ماءٍ دافِقٍ)
[۱۳] طارق/سوره۸۶، آیه۶.    
يعنى: «بلكه خدا آن است كه انسان را در تاريكی‌هاى رحم آفريد نطفه ريخته شده و علقه بى‌شكل و جنین و شيرخوار و مولود جوان شده.»
[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۹۱.    
[۱۵] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۶۰.    
[۱۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۳۱.    
[۱۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۱۵.    
[۱۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۰.    


این کلمه فقط یک بار در نهج‌ البلاغه آمده است.
[۱۹] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۸، خطبه ۸۲.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۹۸.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۵۰.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۴۵.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۸، خطبه ۸۲.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۴۰، خطبه ۸۱.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۲، خطبه ۸۳.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۷، خطبه ۸۳.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۲.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۵.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۴۲۶.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۰.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۹.    
۱۳. ↑ طارق/سوره۸۶، آیه۶.    
۱۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۹۱.    
۱۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۶۰.    
۱۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۳۱.    
۱۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۱۵.    
۱۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۰.    
۱۹. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۸، خطبه ۸۲.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دهق»، ج۱، ص۳۹۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 82 نهج البلاغه
جعبه ابزار