دهستان باهوکلات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دهستان باهو کلات در بخش دشتیاری، در
شهرستان چاه بهار، در جنوب شرقی
استان سیستان و بلوچستان، در منطقه قدیمی مُکران و ناحیه بلوچستان واقع است.
از شمال به
شهرستان ایرانشهر (دهستانهای پیشین و راسک و فیروزآباد)، از مشرق به مرز
ایران و
پاکستان، از جنوب به دهستان سَندِ میرثوبان و از مغرب به دهستان پُلان و دهستان تِلِنگ (شهرستان نیکشهر) محدود است.
حدود ۶۷
آبادی دارد.
بلندیهای کم ارتفاعی با شیب ملایم از شمال به جنوب در آن امتداد دارد و به کرانه های پست ساحلی دریای عمان منتهی می‌شود.
باهو کلات در منطقه ای بادخیز است و بادهای آن در
تابستان، اغلب از میانه
تیرماه تا اواسط
شهریور، از جنوب شرقی می‌وزد و گاهی همراه با طوفان است.
بعدازظهرها نیز بادهایی از شمال غربی می‌وزد.
هنگامی که باد نمی‌وزد، روزها نسیم
دریا و شبها نسیم خشکی به
دریا رطوبت هوا را تا حد طاقتفرسایی افزایش می‌دهد.
میانگین رطوبت در زمستان بین ۵۰ تا ۷۰ و در
بهار و تابستان بین ۷۰ تا ۸۷ درصد است.
گاهی
پاییز و
زمستان مه
صبحگاهی دارد.
زمینهای مزروعی حوضه آبریز باهو کلات برای
زراعت و
باغداری مناسب است.
آب زراعی آن عمدتاً از
رود و
چاه تأمین می‌شود.
زراعت آن بیش‌تر آبی با کشت خوشابی (زراعت در اراضی سیلزده) است.
گروهی از مردم به
صید و قاچاق نیز می‌پردازند.
در بیش‌تر آبادیهای آن زراعت و
دامداری، و در ۴۲% آبادیهای آن باغداری رواج دارد.
پوشش گیاهی آن غنی است و بیش‌تر منشأ حارّه ای دارد و خشکی پسند و گرمادوست است.
گونه های کُنار، کَهور، چِشْ، تُوج، پیر و مِکَر از جمله گونه های بارز منطقه است.
در حاشیه رودها، گز، اَشوارَک و خرزهَره و در مسیلها نخل (داز) دیده می‌شود.
این منطقه از لحاظ گونه های جانوری نیز بسیار غنی است و برخی از آن‌ها بومی و
منحصر به فرد است.
تمساح پوزه کوتاه ایرانی،
خرس سیاه آسیایی،
سنجاب راه راه،
گربه کوهی، چاخَلَقْ هندی از آن جمله اند.
قوچ و
میش، کَلْ و
بز،
کفتار،
کاراکال، جِرد، نَمسْ هندی، جَربیل، کیسه دهان از دیگر گونه های آن به شمار می‌رود.
از
پرندگان منطقه می‌توان از دُراج، جیرفتی،
بلدرچین، انواع پرندگان آبزی نظیر سرسبز و خوتکا، باکلان، پلیکان، حواصیل هندی و پرندگان شکاری نام برد.
(۱) محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مرآه البلدان، چاپ عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران ۱۳۶۷ـ۱۳۶۸ ش.
(۲) ایران، وزارت جهاد سازندگی واحد آمار و برنامه ریزی، فرهنگ اجتماعی و مزارع استان سیستان و بلوچستان، تهران ۱۳۶۳ ش.
(۳) ایران، فرهنگ اقتصادی دهات و مزارع استان سیستان و بلوچستان، تهران ۱۳۶۳ ش.
(۴) ایران، وزارت راه و ترابری، دفترچه مسافات راههای کشور، تهران ۱۳۶۶ ش.
(۵) ایران، وزارت کشور اداره کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور، ج ۲، تهران ۱۳۲۹ ش.
(۶) ایران، وزارت کشور معاونت سیاسی و اجتماعی دفتر تقسیمات کشوری، تقسیمات کشور جمهوری اسلامی ایران، تهران ۱۳۷۳ ش.
(۷) حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، ج ۸: استان هشتم (کرمان و مکران)، تهران ۱۳۵۵ ش.
(۸) علی رزم آرا، جغرافیایی نظامی ایران: مکران، تهران ۱۳۲۰ ش.
(۹) برهان ریاضی، حوزه آبریز رودخانه باهو کلات: منطقه ای با ویژگیهای
منحصر بفرد، تهران ۱۳۶۵ ش.
(۱۰) سازمان جغرافیایی کشور، نقشه عملیات مشترک زمینی چاه بهار، تهران ۱۳۴۹ ش.
(۱۱) سازمان جغرافیایی کشور، نقشه عملیات مشترک زمینی گوادر، تهران ۱۳۵۶ش.
(۱۲) سازمان جغرافیایی کشور، نقشه عملیات مشترک زمینی نیکشهر، تهران ۱۳۴۸ش.
(۱۳) سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت مهندسی و جغرافیایی، منطقه حفاظت شده باهو کلات (نقشه)، تهران (بی تا).
(۱۴) مهدی قاینی، «کتابچه سیاحتنامه بلوچستان»، فرهنگ ایران زمین، ج ۲۸، (۱۳۶۸ ش).
(۱۵) آلفونس گابریل، تحقیقات جغرافیایی راجع به ایران، ترجمه فتحعلی خواجه نوری، چاپ هومان خواجه نوری، تهران ۱۳۴۸ ش.
(۱۶) هنریک مجنونیان، منطقه حفاظت شده باهو کلات (جزوه منتشرنشده).
(۱۷) مرکز آمارایران، سرشماری عمومی کشاورزی ۱۳۶۷.
(۱۸) فرهنگ آبادیهای کشور، استان سیستان و بلوچستان، تهران ۱۳۶۹ ش.
(۱۹) فرهنگ آبادیهای کشور، سرشماری عمومی نفوس و مسکن آبان ماه ۱۳۵۵:استان سیستان و بلوچستان، تهران ۱۳۵۹ ش.
(۲۰) فرهنگ آبادیهای کشور، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، فرهنگ آبادیهای کشور: شهرستان چاه بهار، تهران ۱۳۶۷ش.
(۲۱) فرهنگ آبادیهای کشور، نقشه تقسیمات کشوری سال ۱۳۷۰: استان سیستان و بلوچستان، تهران (بی تا).
(۲۲) مهندسین مشاور کشاورزی و عمران منطقه ای ورزبوم، طرح جامع و تکمیلی احیاء و توسعه کشاورزی و منابع طبیعی حوزه (حوضه) آبریز باهو کلات، تهران ۱۳۶۹۸ ش.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «باهوکلات»، شماره۴۱۱.
