• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَفَّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَفَّ (به فتح دال و فاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای حرکت دادن پرنده بال خود را، است. این کلمه سه بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



دَفّ دفيف: به معنای حركت دادن پرنده بال خود را: «دفّ الطائر دفيفا: حركّ جناحيه كالحمام» دفّه- به فتح اوّل- جنب و يا صفحه هر چيز.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره بعضى از پرندگان فرموده: «وَ مَنَعَ بَعْضَهَا بِعَبَالَةِ خَلْقِهِ أَنْ يَسْمُوَ فِي الْهَوَاءِ خُفُوفاً، وَ جَعَلَهُ يَدِفُّ دَفِيفاً» (برخى از آنها را به واسطه سنگينى جسمشان از اين كه به آسانى در دل هوا به پرواز آيند بازداشت و چنان قرار داد كه بتوانند در نزديكى زمين به پرواز درآيند، و با لطافت قدرت و دقّت صنعتش با رنگ‌هاى مختلف آنها را به زيبايى رنگ‌آميزى كرد.) (شرح‌های خطبه: ) يعنى خداوند بعضى از پرندگان را به وسيله ضخامت بدنش مانع شد از اين‌كه به سرعت در هوا بالا رود و او را طورى قرار داد كه بال‌هايش را در زمين به حركت در آورد ظاهرا منظور در اين‌جا پرواز نيست.
و حضرت درباره حکمین و اين‌كه قرآن را ترجمانى لازم است فرموده: «إِنَّا لَمْ نُحَكِّمِ الرِّجَالَ، وَ إِنَّمَا حَكَّمْنَا الْقُرْآنَ. و هذَا الْقُرْآنُ إِنَّمَا هُوَ خَطٌّ مَسْتُورٌ بَيْنَ الدَّفَّتَيْنِ، لاَ يَنْطِقُ بِلِسَان، وَ لاَ بُدَّ لَهُ مِنْ تَرْجُمَان» «ما مردان را داور قرار نداديم بلكه قرآن را داور قرار داديم ولى قرآن مستور است ميان دو جانب و دو طرف جلدش، خود سخن نمى‌گويد بلكه براى ترجمانى داشته باشد.» (شرح‌های خطبه: )


این کلمه سه مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۸۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۵۹.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۱۵.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه ۱۶۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۷، خطبه ۱۶۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه ۱۶۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۱، خطبه ۱۶۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه،، ج۳، ص۵۶۲.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۳۶۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۷.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون،، ص۲۸۳، خطبه ۱۲۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۷، خطبه ۱۲۱.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۲، خطبه ۱۲۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۱، خطبه ۱۲۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۱.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۵، ص۲۸۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه،، ج۸، ص۱۷۵.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه،، ج۸، ص۱۰۴.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه ۱۶۵.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون،، ص۲۸۳، خطبه ۱۲۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دفّ»، ج۱، ص۳۸۸.    






جعبه ابزار