دعای نیاکان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نياكان، اسم و جمع «نيا» است. نيا به معناى
پدر پدر و پدر
مادر و به معناى جدّ آمده است .
و جدّ نيز به معناى پدر پدر و پدر مادر و هر چه نسبشان بالاتر رود مى‌باشد.
جدّ به معناى بزرگى و نيكبختى و پولدارى نيز آمده، ولى در اصطلاح
فقهای امامیّه به معناى نخست استعمال شده است
در این مقاله آیات مرتبط با دعای نیاکان معرفی می‌شوند.
دعاى نياكان درباره
نوادگان خويش امرى مطلوب:
۱. وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ.
(به خاطر بياوريد) هنگامى كه خداوند
ابراهیم را با وسائل گوناگونى آزمود، و او بخوبى از عهده
آزمایش بر آمد، خداوند به او فرمود: من تو را
امام و
رهبر مردم قرار دادم، ابراهيم عرض كرد: از دودمان من (نيز امامانى قرار بده) خداوند فرمود: پيمان من به ستمكاران نمى‌رسد (و تنها آن دسته از فرزندان تو كه پاك و
معصوم باشند شايسته اين مقامند).
۲. وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْراهِيمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ إِسْماعِيلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَيْنا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.
(و نيز بياد آوريد) هنگامى كه ابراهيم و
اسماعیل پايه‌هاى خانه (
کعبه) را بالا مى‌بردند (و مى‌گفتند) پروردگارا! از ما بپذير تو شنوا و دانايى. پروردگارا! ما را تسليم فرمان خود قرار ده و از دودمان ما امتى كه
تسلیم فرمانت باشد به وجود آور، و طرز
پرستش خودت را به ما نشان ده، و
توبه ما را بپذير، كه تو
تواب و رحيمى. پروردگارا! در ميان آنها پيامبرى از خودشان مبعوث كن، تا آيات تو را بر آنها بخواند، و آنها را
کتاب و
حکمت بياموزد و پاكيزه كند، زيرا تو توانا و حكيمى (و بر اين كار قادرى).
۳. فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُها أُنْثى وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى وَ إِنِّي سَمَّيْتُها مَرْيَمَ وَ إِنِّي أُعِيذُها بِكَ وَ ذُرِّيَّتَها مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ.
ولى هنگامى كه او را به
دنیا آورد، (و او را
دختر يافت،) گفت:" خداوندا! من او را دختر آوردم- ولى خدا از آنچه او به دنيا آورده بود، آگاهتر بود- و
پسر، همانند دختر نيست. (دختر نمى‌تواند وظيفه خدمتگزارى
معبد را همانند پسر انجام دهد.) من او را
مریم نام گذاردم، و او و فرزندانش را از (وسوسه‌هاى)
شیطان رانده شده، در پناه تو قرار مى‌دهم."
۴. جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ.
باغهای جاویدان بهشت كه وارد آن مى‌شوند و همچنين پدران و همسران و
فرزندان صالح آنها، و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى‌گردند.
۵. وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْنِي وَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَ رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِيُقِيمُوا الصَّلاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ.
(به ياد آوريد) زمانى را كه ابراهيم گفت پروردگارا اين شهر (مكه) را شهر امنى قرار ده و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاهدار.... پروردگارا من بعضى از فرزندانم را در سرزمين بى آب و علفى در كنار خانه‌اى كه
حرم تو است ساكن ساختم تا
نماز را بر پاى دارند، تو قلبهاى گروهى از مردم را متوجه آنها ساز و از ثمرات به آنها روزى ده شايد آنان
شکر تو را بجاى آورند.... پروردگارا مرا برپاكننده نماز قرار ده و از فرزندان من نيز چنين كن پروردگارا دعاى (ما را) بپذير.
۶. وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً.
آنها كسانى هستند كه مى‌گويند پروردگارا از همسران و فرزندان ما، مايه
روشنی چشم ما قرار ده و ما را پيشواى پرهيزگاران بنما!
۷. رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.
(عرضه مى‌دارند) پروردگارا! آنها را در باغهاى جاويدان بهشت كه به آنها
وعده فرموده‌اى وارد كن، همچنين صالحان از پدران و همسران و فرزندان آنها را كه تو
توانا و حكيمى.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۵۹۵، برگرفته از مقاله «دعای نیاکان».
