درّ - به فتح دال (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَرّ (به فتح دال و راء مشدد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای شير و زياد شدن آن است و به معنای فايده نيز هست. از مشتقات آن در
نهج البلاغه دِرَّت (به کسر دال و راء مشدد و مفتوح) نیز به معنای شير و كثرت آن است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره
بنی امیه و هم چنین اقوام گذشته از این واژه استفاده کرده است. از اين مادّه يازده مورد در نهج البلاغه آمده است.
دَرّ به معنای شير و زياد شدن آن است. فايده را نيز گويند: «درّت الدنيا على اهلها: كثر خيرها.»
دِرّت نیز به معنای شير و كثرت آن است.
امام (علیه‌السّلام) درباره بنى اميه فرموده:
«وَايْمُ اللهِ لَتَجِدُنَّ بَنِي أُمَيَّةَ لَكُمْ أَرْبَابَ سُوْء بَعْدِي كَالنَّابِ الضَّرُوسِ تَعْذِمُ بِفِيهَا وَتَخْبِطُ بِيَدِهَا وتَزْبِنُ بِرِجْلِهَا وَتَمْنَعُ دَرَّهَا» «به
خدا قسم بعد از من بنى اميّه را حاكمان بدى خواهيد يافت مانند شتر پير بد خلق كه دوشنده را با دهان مى‌گزد و با دست و پايش مى‌زند و از دوشيدن شيرش مانع مى‌شود.»
(شرح‌های خطبه:
)
آن حضرت درباره اقوام گذشته فرموده:
«وَلاَ تَغُرَّنَّكُمُ الدُّنْيَا كَمَا غَرَّتْ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ... الَّذِينَ احْتَلَبُوا دِرَّتَهَا وَأصَابُوا غِرَّتَهَا» «زندگى شما را نفريبد، چنان كه گذشتگان را فريفت... آنان كه شير دنيا را دوشيدند و به فريبش رسيدند.»
(شرح‌های خطبه:
)
از اين مادّه يازده مورد در «نهج» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درّ»، ج۱، ص۳۸۱.
