• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دِرْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: درع.


دِرْع (به کسر دال و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای زره و لباس جنگ است.
این دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
مِدْرَعَه (به کسر میم و سکون دال و فتح راء و عین) به معنای لباسی است از پشم و آن با معناى اولّى تناسب دارد
• جمع مِدْرَعَه، مَدارِع (به فتح میم و دال و کسر راء) است.
دارِع نیز (به فتح دال و کسر راء) به معنای زره پوشيده است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره جهاد و نیز زهد خویش از این واژه استفاده کرده است.
از اين ماده هفت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.




دِرْع به معنای زره و لباس جنگ است: «الدِرْع : ثوب يُنسَج من زرد الحديد.»
مِدْرَعَه لباسى است از پشم و آن با معناى اولّى تناسب دارد.
جمع مدرعه مَدارِع است.
دارِع نیز به معنای زره پوشيده است.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - دِرْعُ - خطبه ۲۷ (درباره جهاد)

درباره جهاد فرموده: «وَ هُوَ لِباسُ التَّقْوَى وَ دِرْعُ اللهِ الحَصينَةُ وَ جُنَّتُهُ الوَثيقَةُ»
«جهاد لباس تقوی و زره محافظ خدا و سپر محكم اوست.»


۲.۲ - مِدْرَعَتي - خطبه ۱۶۰ (درباره زهد حضرت)

آن حضرت (علیه‌السلام) درباره زهد خويش فرموده: «وَاللهِ لَقَدْ رَقَّعْتُ مِدْرَعَتي هذِهِ حَتَّى اسْتَحْيَيْتُ مِنْ راقِعِها»
«به خدا قسم اين لباسم را گفتم وصله بزنند، تا حدّی كه از وصله‌زن خجل شدم.»


۲.۳ - مَدارِعُ - خطبه ۱۹۲ (داستان موسی و هارون)

هم چنین حضرت (علیه‌السلام) در داستان حضرت موسی و هارون میفرمایند: «وَ لَقَدْ دَخَلَ مُوسَى بْنُ عِمْرانَ وَ مَعَهُ أَخُوهُ هارُونُ(عليهما السلام) عَلَى فِرْعَوْنَ وَ عَلَيْهِما مَدارِعُ الصُّوفِ وَ بِأَيْديهِما الْعِصيُّ»
(موسی بن عمران با برادرش هارون بر فرعون وارد شدند؛ در حالى كه لباس‌هاى پشمين به تن داشتند و در دست هر كدام عصايى بود)
«دارع» زره پوشيده؛ چنان كه در «ح س ر» گذشت.



از اين ماده هفت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۸۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۴، ص ۳۲۴.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج ۲، ص ۱۹۵.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج ۲، ص ۱۹۵.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۷، خطبه ۲۷.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۱، ص ۶۳، خطبه ۲۷.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۶۹، خطبه ۲۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۷۵، خطبه ۲۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۸.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۷۲.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۲، ص ۱۳۷-۱۳۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۳۹۵.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۷۴.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۵۰، خطبه ۱۶۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۷۶، خطبه ۱۵۸.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۲۹، خطبه ۱۶۰.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۵۱، خطبه ۱۶۰.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۵۱۴.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۵۲۴-۵۲۵.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۶، ص ۲۵۸.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۳۹۱.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۲۳۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۵۸، خطبه ۱۹۲.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۱۶۸، خطبه ۱۹۰.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۹۱، خطبه ۱۹۲.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۵۳، خطبه ۱۹۲.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۴۵۷.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۴۶۵.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۷، ص ۴۱۱.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۳۱۷.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۳، ص ۱۵۲.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۷، خطبه ۲۷.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۵۰، خطبه ۱۶۰.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۵۸، خطبه ۱۹۲.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۸۰، خطبه ۱۲۴.    
۳۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۰۴، خطبه ۱۸۲.    
۳۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۹۸، نامه ۱۳.    
۳۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۹۸، خطبه ۱۹۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درع»، ج۱، ص۳۸۳.    






جعبه ابزار