• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دُخُول (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دُخُول (به ضم دال و خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای داخل شدن و ضد خروج است.
در زمان و مكان و اعمال به كار رود.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
إِدْخال (به کسر همزه و سکون دال) به معنای داخل كردن.
دَخيل (به فتح دال و کسر خاء) چيزی است كه به باطن داخل شده باشد.




دُخُول به معنای داخل شدن و ضد خروج است و آن در زمان و مكان و اعمال به كار رود.
إِدْخال به معنای داخل كردن و دَخيل چيزی است كه به باطن داخل شده باشد.
معانى ديگرى نيز دارد كه در «نهج البلاغه» نيامده است.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - دَخيلاً - خطبه ۱۹۸ (درباره اطاعت از خداوند)

حضرت علی علیه السلام درباره طاعت خدا فرموده: «فَاجْعَلُوا طاعَةَ اللهِ شِعاراً دُونَ دِثارِكُمْ وَ دَخيلاً دُونَ شِعارِكُمْ وَ لَطيفاً بَيْنَ أَضْلاعِكُمْ وَ أَميراً فَوْقَ أُمُورِكُمْ»
«طاعت خدا را شعار باطنى قرار بدهيد نه ظاهرى و داخل در جانتان قرار دهيد نه مانند لباس زيرين و فرو رفته در ميان استخوان‌هايتان و امير بالاى كارهایتان قرار بدهيد.»



از این کلمه موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است.



۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۷۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۵، ص ۳۷۰.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج ۲، ص ۱۸۴.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۹۶، خطبه ۱۹۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۱۹۸-۱۹۹، خطبه ۱۹۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۳۱۳، خطبه ۱۹۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۸۷، خطبه ۱۹۸.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۸۰۶.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۸۱۲-۸۱۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۷، ص ۶۸۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۲، ص ۲۷۷.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۱۸۹.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۹۶، خطبه ۱۹۸.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۱۰، نامه ۲۵.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۸۵، نامه ۳.    
۱۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۵۶، خطبه ۱۹۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دخول»، ج۱، ص۳۷۹.    






جعبه ابزار