داود بن یزید مهلبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
داوود بن یزید بن حاتم بن قبیصة بن مهلب، از شخصیت‌های خاندان
آل‌مهلب می‌باشد؛ این
خاندان، خاندانی اصالتا ایرانی منسوب به
مهلّب بن ابی‌صُفره بوده، که در اوایل ظهور
اسلام برآمد و لااقل تا
سده ۷قمری/۱۳میلادی امیران، وزیران، شاعران و دانشمندانی از آن برخاستند.
داود بن یزید مهلبی، یکی از حاکمان آفریقا در قرن سوم قمری بود که از سوی
هارون به حکومت
مصر و سپس سند برگزیده شد. او سرانجام به
سال ۲۰۵ ق درگذشت.
داود بن یزید بن حاتم مهلّبی طائی، از پسران
مهلب بن ابی‌صفره بود که همراه پدرش در افریقیه به سر می‌برد. پدرش او را به جانشینی خود برگزید، لذا پس از مرگ پدر ـ که در
سال ۱۷۰ ق رخ داد ـ به حکومت رسید. به خوبی حکومت را اداره کرد اما حکومتش بیش از ۹ ماه نپایید، زیرا در سال ۱۷۱ق/۷۸۷م
که
روح بن حاتم مهلبی عموی داوود از سوی هارون به حکومت افریقیه منصوب شد، داوود آن دیار را ترک کرد و به نزد
خلیفه آمد.
داوود در همان اندک زمانی که فرمان راند، اباضیانِ ارتفاعات باجه بر او شوریدند و نخستین سپاهی را که داوود به سرکوب آنان فرستاد، درهم شکستند، ولی سپس از داوود شکست خوردند.
هارون او را در
سال ۱۷۴ ق بر مصر گماشت. وی در حالی به مصر رفت که اوضاع آن جا آشفته بود؛ امّا در روزگار او، آن دیار آرام شد. وی یک سال در مصر ماند تا این که هارون او را عزل کرد. هارون او را در
سال ۱۸۴ ق به ولایت سند گمارد و در نتیجه، امور آن ناحیه نیز به سامان آمد و در همان جا درگذشت.
روایت
یعقوبی درباره بیرون رفتن داوود از افریقیه با گفته
ابن اثیر متناقض است. به گفته یعقوبی، به سبب بدسیرتی داوود، مردم بر او شوریدند و او را گریزاندند.
داوود سپس از سوی هارون الرشید حکومت مصر یافت (۱۷۴ق/۷۹۰م)، ولی دولت او چندان به درازا نکشید،
زیرا در سال ۱۷۵ق/۷۹۱م که
حُصین خارجی بر خلیفه در
خراسان خروج کرد، داوود بن یزید به مقابله او فرستاده شد. داوود پس از جنگی سخت حصین را درهم شکست و بسیاری از یارانش را کشت.
از آن پس تا سال ۱۸۴ق/۸۰۰م اطلاعی از او در دست نیست. در این تاریخ میان
یمانیان و
نزاریان در سند دشمنی سخت پدید آمد و هارون الرشید داوود را به امارت آن سامان گماشت. داوود نخست برادر خود مغیره را برای سرکوب نزاریان گسیل داشت، ولی چون مغیره شکست خورد، خود به جنگ]] رفت و شمشیر در نزاریان نهاد و بسیاری را کشت. سپس به دیگر شهرهای سند رفت و همه‌جا رعب و وحشت پدید آورد تا کاملاً بر آن دیار چیره گشت.
او تا سال ۲۰۵ق/۸۲۰م
یا ۲۰۰ق/۸۱۵م
که درگذشت،
در سند فرمان راند.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۶۰.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مهلب»، ج۲، ص۴۷۳.
