داغ (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
داغ ،
اثر برجای مانده از تماس
بدن با
جسم بسیار
گرم می‌باشد.
۱ - بسیار گرم و سوزان
۲ - اثر بر جاى مانده از گذاردن
آهن گداخته بر بدن
حیوان یا
انسان۳ -
آهن گداخته‌اى که براى
معالجه یا علامت گذارى بر
پوست انسان یا
حیوان مى‌گذارند
از داغ به معناى نخست به مناسبت در باب
اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.
خوردن غذاى داغ
کراهت دارد و
مستحب است لحظاتى صبر کند تا از داغى بیفتد.
از داغ به معناى دوم و سوم در بابهاى
زکات ،
اطعمه و
اشربه و
حدود نیز سخن گفته‌اند.
مداوا کردن
زخم با شکافتن و داغ نهادن بر آن، در صورت حصول بهبودى با آن در نظر
اهل خبره، بدون
بیم بر جان،
جایز است.
امام خمینی در
تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: «یجوز التداوی و المعالجة بما یحتمل فیه الخطر ویؤدّی الیه احیاناً؛ اذا کان النفع المترتّب علیه - حسب ما ساعدت علیه التجربة، وحکم به الحذّاق واهل الخبرة - غالبیاً، بل یجوز المعالجة بالمضرّ العاجل الفعلی المقطوع به؛ اذا یدفع به ما هو اعظم ضرراً واشدّ خطراً. ومن هذا القبیل قطع بعض الاعضاء دفعاً للسرایة المؤدّیة الی الهلاک وبطّ الجرح، والکیّ بالنار، وبعض العملیات المعمولة فی هذه الاعصار؛ بشرط ان یکون الاقدام علی ذلک جاریاً مجری العقلاء؛ بان یکون المباشر للعمل حاذقاً محتاطاً مبالیاً غیر مسامح ولا متهوّر.»
مداوا و
معالجه با چیزی که احتمال
خطر دارد و احیاناً به خطر می‌کشاند، جایز است؛ در صورتی که نفعی که از آن عاید می‌شود بر اساس تجربه و تشخیص و حکم صاحبان مهارت و اهل خبره، غلبه داشته باشد، بلکه معالجه با چیزی که بالفعل و فوری ضرر قطعی داشته باشد، درصورتی‌که به‌وسیله آن ضرر بزرگ‌تر و خطر شدیدتری دفع شود، جایز است و ازاین‌قبیل است قطع بعضی از اعضا جهت جلوگیری از سرایتی که منجر به مرگ می‌شود و شکافتن زخم و داغ کردن با آتش. و بعضی از «عمل» ها که در این زمان‌ها معمول می‌باشد به شرطی که اقدام بر آن طبق روش
عقلا باشد به اینکه کسی که مباشر عمل است بامهارت و بااحتیاط و با ملاحظه باشد و سهل‌انگار و متهوّر نباشد.
و اگر در بدن مریض و کسی که کمردرد یا پادرد یا استخوان‌درد دارد، داغ بگذارد و از اثر داغ آن شخص بمیرد «
ضامن است.»
اگر شخصی او را نگه دارد و دیگری او را به
قتل برساند و شخص سومی
دیده‌بان آن‌ها باشد، قود بر قاتل است نه نگهدارنده او، لیکن نگهدارنده به
زندان ابد می‌افتد تا در حبس بمیرد، و
میله داغ و مانند آن به چشمان دیده‌بان کشیده می‌شود.
مستحب است محل
قطع دست و پاى
دزد و
محارب را پس از اجراى حدّ و بریدن- جهت جلوگیرى از خونریزى - با روغن
زیتون داغ کنند.
داغ نهادن بر
صورت حیوان مکروه است.
حیوانى که به جهت
زکات یا
صدقه و یا
جزیه گرفته مى‌شود،
مستحب است بر مواضعى از بدنش که مقاوم‌تر و آشکار است، از قبیل رانها و بن
گوش ، با داغ کردن،
علامت نهند و عنوانى را که جهت آن گرفته شده (
زکات، صدقه و جزیه) بر داغ (به معناى سوم) بنویسند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۵۷۴. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
