خِزْی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خِزْی: (وَ مِنْ خِزْیِ یَوْمِئِذٍ)«خِزْی» در لغت به معنای شکستی است که به
انسان وارد می‌شود، خواه به وسیله خودش باشد یا دیگری و هر گونه رسوایی و ذلت فوق‌العاده‌ای و فضاحت را شامل می‌شود؛
زیرا در اصل به معنای دور ساختن است و سپس به معنای «شرمندگی» آمده است (گویی
لوط می‌خواهد بگوید: مرا در برابر این میهمان‌ها شرمنده و از آنها دور نسازید).
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
خِزْی:
(فَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّيْنَا صَالِحًا وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَ مِنْ خِزْيِ يَوْمِئِذٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ) (و هنگامى كه فرمان
مجازات ما فرارسيد،
صالح و كسانى را كه با او
ایمان آورده بودند، به رحمت خود از آن
عذاب و از
رسوایی آن روز، رهايى بخشيديم؛ چرا كه پروردگارت توانا و شكست‌ناپذير است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
خزى به معناى عيبى است كه رسواييش
برملا گردد و مرتكب آن از فاش كردن كار خود احساس
شرم كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَاتَّقُوا اللّهَ وَلاَ تُخْزُونِ) (و از
خشم خدا بترسيد، و مرا شرمنده نسازيد!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: لوط براى دفاع از ميهمانان به استقبال جمعيت شتافت، تا از نزديك شدنشان جلوگيرى كند، وقتى در برابر آنان قرار گرفت فرمود: اينان ميهمانان من هستند مرا نزد ميهمانانم رسوا مكنيد، و با آنان عمل زشت انجام ندهيد، از
خدا بترسيد و مرا خوار نسازيد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَأَذَاقَهُمُ اللَّهُ الْخِزْيَ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ) (پس خداوند خوارى را در زندگى اين دنيا به آنها چشانيد، و عذاب آخرت شديدتر است اگر مى‌دانستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
خزى به معناى ذلت و خوارى است و خدا به
کفار اين قسم عذاب را به صورت‌هاى مختلف چشانيد: گاهى به وسيله غرق و گاهى به فرو رفتن در زمين، گاهى با صيحه آسمانى، گاهى با زلزله و مسخ شدن، و يا كشتار دسته جمعى.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خِزْی»، ص۲۰۸.
