خَوَّلْناهُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَوَّلْناهُ: (ثُمَّ اِذا خَوَّلَهُ نِعْمَةً)«خَوَّلْناهُ» از مادّه
«خَوَل» (بر وزن عمل) به معنای سرکشی و مراقبت مداوم از چیزی است، و از آنجا که چنین توجّه خاصی، مستلزم
اعطاء و
بخشش است این ماده در معنای «بخشیدن» به کار رفته است.
جمعی نیز گفته‌اند: از «
خول» (بر وزن عمل) است که به معنای خدمتگزار است آمده؛ بنابراین
«خوّله» به معنای خدمتگزارانی به او بخشید می‌باشد. و سپس در هرگونه بخشیدن
نعمت، به کار رفته است. بعضی نیز، این ماده را به معنای «
فخر و مباهات» دانسته‌اند، بنابراین جمله فوق، به معنای مفتخر ساختن کسی از طریق اعطای نعمتی است.
(وَ إِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدْعُو إِلَيْهِ مِن قَبْلُ وَ جَعَلَ لِلَّهِ أَندَادًا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ) (هنگامى كه به
انسان زيانى رسد،
پروردگار خود را مى‌خواند در حالى‌كه به سوى او باز مى‌گردد؛ امّا هنگامى كه نعمتى از جانب خويش به او عطا كند، آنچه را بخاطر آن قبلًا
خدا را مى‌خواند از ياد مى‌برد و براى خداوند همتايانى قرار مى‌دهد تا مردم را از راه او گمراه سازد؛ بگو: «چند روزى از
کفر و ناسپاسى خود بهره‌گير كه به يقين از دوزخيانى!»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
خوله ماضى است از باب تفعيل و از ماده
خول ،
تخويل - به طورى‌كه در مجمع البيان گفته- به معناى عطيه‌اى بزرگ به عنوان بخشش و كرامت است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خَوَّلْناهُ»، ص۲۱۶.
