• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَوَیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خَوَیٰ از واژگان نهج البلاغه به معنای خالی شدن و سقوط است. امام علی (علیه‌السّلام) درباره اقوام گذشته و درباره ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) از این واژه استفاده کرده است. این ماده پنج بار در نهج البلاغه آمده است.



خواء خالی شدن و سقوط را گویند. «خوی بطنه من الطعام» یعنی: «شکمش از طعام خالی شد.»


درباره اقوام‌ گذشته فرماید: «وَلَوِ اسْتَنْطَقُوا عَنْهُمْ عَرَصاتِ تِلْكَ الدّيارِ الْخاوِيَةِ... لَقَالَتْ: ذَهَبُوا فی الاَْرْضِ ضُلاّلاً» «و اگر درباره آنها از عرصه‌های آن خانه‌های خالی سئوال می‌شد جواب می‌دادند که در زمین رفتند و گم شدند» (شرح‌های خطبه: )
درباره اهل بیت: فرموده: «أَلا إِنَّ مَثَلَ آلِ مُحَمَّد(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم) كَمَثَلِ نُجُومِ السَّماءِ: إِذا خَوَى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ» «بدانید مثل آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مثل ستارگان آسمان است هر وقت ستاره‌ای سقوط و افول کرد، ستاره دیگر طلوع می‌کند.» (شرح‌های خطبه: )


از این ماده پنج مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۶۹-۳۷۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۱۳۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۲۲.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۳۶، خطبه۲۲۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۳۱، خطبه۲۱۶.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۳۸، خطبه۲۲۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۲۹، خطبه۲۲۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۰۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۱۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۳۱۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۱۶.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۱۴۸.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۴، خطبه۹۹.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۹۴، خطبه۹۸.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۴۶، خطبه۱۰۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۳، خطبه۱۰۰.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۹.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۶۹.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۶۱.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۹۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۳۶، خطبه۲۲۰.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۲۴، خطبه۹۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خوی»، ج۱، ص۳۶۹-۳۷۰.    






جعبه ابزار