خوض (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَوْض (به فتح خاء و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای داخل شدن در آب است. البته این واژه در قرآن کریم در ورود به آب اصلا به کار نرفته و در همه جا، موارد آن خوض در باطل است.
خَوْض به معنای داخل شدن در آب است.
راغب می‌گوید: خوض وارد شدن در آب و رفتن در آن است و به طور استعاره به وارد شدن در امور، اطلاق می‌شود و اکثر موارد آن در قرآن محلّی است که ورود در آن مذموم است.
(فَوَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ • الَّذِینَ هُمْ فِی خَوْضٍ یَلْعَبُونَ) طبرسی در ذیل این آیه می‌گوید: خوض وارد شدن در آب است با قدم، دخول در قول به آن تشبیه شده است.
یعنی «آن روز وای بر مکذّبین آنان که در حدیث باطل بازی می‌کنند و سخن باطل می‌گویند.»
(قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ) «بگو خدا، سپس بگذار در باطلشان که وارد شده‌اند سرگرم باشند.»
(فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّی یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ) (با آنها ننشينيد تا به سخن ديگرى بپردازند.)
(وَ کُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضِینَ) «با آنان که به
باطل وارد شده بودند به باطل وارد می‌شدیم.»
(وَ خُضْتُمْ کَالَّذِی خاضُوا) «
الَّذی» صفت خوض است که از «
خُضْتُمْ» استفاده می‌شود. یعنی «وارد شدید مثل ورود آنان که به باطل وارد شدند.»
طبرسی این را از یونس و اخفش نقل کرده است.
ناگفته نماند این کلمه در قرآن کریم در ورود به آب اصلا به کار نرفته و در همه جا، موارد آن خوض در باطل است.
در
نهج البلاغه خطبه ۱۹۴ در وصف
حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده :
«خَاضَ اِلَی رِضْوَانِ اللَّهِ کُلَّ غَمْرَةٍ وَ تَجَرَّعَ فِیهِ کُلَّ شِدَّةٍ.» (همو كه در راه رضاى حق در هر گونه شدّت و ناراحتى فرو رفت و جام مشكلات و سختيها را نوشيد.)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خوض»، ج۲، ص۳۱۱.
