خلص (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَلَص (به فتح خاء و لام) و
خُلُوص از
واژگان نهج البلاغه به معنای صاف شدن و بی‌خلط شدن است.
اِخلاص به معنای خالص کردن و
اِستخلاص به معنای مخصوص به خود کردن و اختیار کردن است. این واژه سی و یک بار در
نهج البلاغه آمده است.
خَلَص به معنای صاف شدن و بی‌خلط شدن آمده است.
طبرسی فرماید: اصل خلوص آنست که شی‌ء از هر آلودگی صاف و پاک باشد.
راغب گوید: خالص آنست که: آلودگی شی‌ء از بین رفته باشد ولی صاف اعّم است و گاهی به چیزی گویند که از اول آلودگی نداشته است.
اِخلاص به معنای خالص کردن و
اِستخلاص به معنای مخصوص به خود کردن و اختیار کردن است.
امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با فتنه‌ها فرموده است:
«فَلَوْ أَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ لَمْ يَخْفَ عَلَى الْمُرْتَادِينَ، وَلَوْ أَنَّ الْحقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ البَاطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ أَلْسُنُ الْمُعَانِدِينَ; وَلكِن يُؤْخَذُ مِنْ هذَا ضِغْثٌ، وَمِنْ هذَا ضِغْثٌ، فَيُمْزَجَانِ! فَهُنَالِكَ يَسْتَوْلي الشَّيْطَانُ عَلَى أَوْلِيَائِهِ» «اگر
باطل از آمیختگی
حق صاف و خالص می‌بود بر طالبان حق مخفی نمی‌ماند و اگر حق از التباس باطل خالص می‌شد زبان‌های معاندین از آن قطع می‌گردید ولی مشتی از حق و مشتی از باطل گرفته و به هم مخلوط می‌شود، آنجاست که
شیطان بر دوستان خویش مسلّط می‌شود.»
(شرح‌های خطبه:
)
اخلاص: خالص کردن. استخلاص: مخصوص به خود کردن و اختیار کردن.
«إِنَّ مِنْ أَحَبِّ عِبَادِ اللهِ إِلَيْهِ عَبْداً أَعَانَهُ اللهُ عَلَى نَفْسِهِ... قَدْ أَخْلَصَ للهِ فَاسْتَخْلَصَهُ» «از محبوبترین بندگان خدا به
خدا بنده‌ای است که خدا او را بر
نفس خودش یاری کرده، ... او بندگی را خالص خدا نموده و خدا او را بر بندگی خود اختیار کرده است.»
(شرح‌های خطبه:
)
کلمه اخلاص در
خطبه ۱۱۰ جمله
«لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ» است.
واژه خلص سی و یک بار در نهج آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خلص»، ج۱، ص۳۵۸.
