خفض (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَفْض (به فتح خاء و سکون فاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای فرو آوردن و پائین آوردن است. خَفْض به معنی وسعت عیش نیز آید. این واژه هفت بار در
نهج البلاغه آمده است.
خَفْض به معنای فرو آوردن و پائین آوردن آمده است.
راغب گوید: خفض ضدّ رفع است و به معنی راحتی و سیر آرام نیز می‌باشد.
نگارنده گوید: از آن
تواضع قصد می‌شود.
امام علی (علیه‌السلام) به
محمد بن ابی‌بکر می‌نویسد:
«فَاخْفِضْ لَهُمْ جَنَاحَكَ، وَأَلِنْ لَهُمْ جَانِبَكَ، وَابْسُطْ لَهُمْ وَجْهَكَ» «بر اهل
مصر بالت را بخوابان (مهربان و متواضع باش) پهلویت را برای آنها نرم کن (برخوردت خوب باشد) و با آنها با گشاده‌روئی روبرو شو.»
(شرح‌های نامه:
) تفخیض در طلب، اجمال و مختصر کردن آنست چنانکه در نامه‌اش فرموده:
«فَخَفِّضْ فِي الطَّلَبِ» (در طريق به دست آوردن دنيا ملايم باش)
(شرح‌های نامه:
)
خفض به معنی وسعت عیش نیز آید چنانکه فرموده:
«وَمَنِ اقْتَصَرَ عَلَى بُلْغَةِ الْكَفَافِ فَقَدِ انْتَظَمَ الرَّاحَةَ، وَتَبَوَّأَ خَفْضَ الدَّعَةِ» «هر که اکتفا کند به قدر کفایت، راحت خویش را منظم کرده و وسعت و گشایش را آماده نموده است.»
(شرح‌های حکمت:
)
واژه خَفْض هفت بار در نهج آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خفض»، ج۱، ص۳۵۳.
