خطیئه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خطیئه: (وَ اَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ)«خطیئه» در بسیاری از موارد، به معنای گناهانی است که از روی عمد تحقق نیافته، ولی در آیه مورد بحث، به معنای
گناه کبیره و یا آثار
گناه است که بر قلب و جان انسان می‌نشیند.
(بَلَى مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَ أَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ) (آرى، كسانى كه مرتكب گناه شوند، و آثار گناه، سراسر وجودشان را بپوشاند، آنها اهل آتشند؛ و جاودانه در آن خواهند بود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
خطيئة به معناى آن حالتى است كه بعد از ارتكاب كار زشت بدل انسان دست می‌دهد، و به همين جهت بود كه بعد از ذكر كسب
سیئه، احاطه خطيئه را ذكر كرد، و احاطه خطيئه (كه خدا همه بندگانش را از اين خطر حفظ فرمايد) باعث می‌شود كه انسان محاط بدان، دستش از هر راه نجاتى بريده شود، كانه آن چنان خطيئه او را محاصره كرده، كه هيچ راه و روزنه‌اى براى اينكه هدايت بوى روى آورد، باقى نگذاشته، در نتيجه چنين كسى جاودانه در
آتش خواهد بود.
و اگر در قلب او مختصرى
ایمان وجود داشت و يا از اخلاق و ملكات فاضله كه منافى با حق نيستند، از قبيل
انصاف، و
خضوع، در برابر
حق، و نظير اين دو پرتوى مى‌بود، قطعا امكان اين وجود داشت، كه
هدایت و
سعادت در دلش رخنه يابد، پس احاطه خطيئه در كسى فرض نمی‌شود، مگر با
شرک به
خدا، كه
قرآن در باره‌اش فرموده:
(إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ، وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ)،
خدا اين جرم را كه بوى شرك بورزند، نمى‌آمرزد، و پائين‌تر از آن را از هر كس بخواهد مى‌آمرزد)، و نيز از جهتى ديگر، مگر با
کفر و
تکذیب آیات خدا كه
قرآن در باره‌اش مى‌فرمايد:
(وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ) و كسانى كه كفر بورزند، و آيات ما را تكذيب كنند، اصحاب آتشند، كه در آن جاودانه خواهند بود، پس در حقيقت كسب سيئه، و احاطه خطيئه به منزله كلمه جامعى است براى هر فكر و عملى كه
خلود در آتش بياورد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خطیئه»، ص۲۱۱.
