خُرْطوم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خُرْطوم از
واژگان نهج البلاغه به معنی بينى است. این لفظ فقط يكبار به صيغه جمع در
نهج البلاغه آمده است.
خَراطيم (به فتح خاء) آن قسمت از بام ساختمان است كه از ديوار اصلى پيشرفته تا حافظ پنجره‌ها از باران و برف باشد.
خُرْطوم به معنی بينى است. از
مفردات راغب به دست مى‌آيد كه اصل آن در بينى فيل است.
امام علی (علیه السّلام) به اهل بصره فرمود:
«وَيْلٌ لِسِكَكِكُمُ الْعَامِرَةِ، وَدُورِكُمُ الْمُزَخْرَفَةِ الَّتِي لَهَا أَجْنِحَةٌ كَأَجْنَحَةِ النُّسُورِ، وَخَرَاطِيمُ كَخَرَاطِيمِ الْفِيَلَةِ، مِنْ أُولئِكَ» «واى بر راه‌هاى آبادتان و خانه‌هاى مزيّنتان كه بالكن‌هاى آن‌ها مانند بال‌هاى عقاب‌ها پيشرفته و بام‌هاى آن‌ها مانند خرطوم‌هاى فيل است، از آن فتنه‌ای كه خواهد آمد.»
(شرح‌های خطبه:
)
أَجْنَحَه بالكن‌ها است كه از ساختمان بيرون آمده‌اند.
خَراطيم آن قسمت از بام ساختمان است كه از ديوار اصلى پيشرفته تا حافظ پنجره‌ها از باران و برف باشد.
فقط يكبار به صيغه جمع در «نهج» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خرطوم»، ص۳۳۶.
