خانه‌های رفیع (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قرآن کریم آیاتی را به بیان ویژگی برخی خانه‌ها اختصاص داده و از آنها تعبیر به خانه‌های رفیع نموده است.

---

خداوند، بر رفعت و منزلت برخی خانه‌ها رخصت داده است.
"فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه.. "
اذن" در هر چیز، به معنای اعلام این معنا است که مانعی از انجام آن نیست. و مراد از" رفع بیوت" رفع قدر و منزلت و تعظیم آنهاست و چون عظمت و علو خاص خدای تعالی است و احدی شریک او نیست، مگر آنکه باز منتسب به او باشد که به مقدار انتسابش به او، از آن بهره مند می‌شود، پس اذن خدا به اینکه این بیوت رفیع المقام باشند به خاطر این است که این بیوت منتسب به خود اویند.

---

خانه‌های رفیع و عظمت یافته به اذن خداوند، محل تسبیح شبانه روزی مردمان شایسته است.
"فی بیوت اذن الله ان ترفع ویذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو والاصال. "
که علت رفعت این خانه‌ها همان" یذکر فیها اسمه" است، یعنی همین است که در آن بیوت نام خدا برده می‌شود. و چون از سیاق بر می‌آید که این ذکر نام خدا استمراری است، و یا حد اقل آماده آن هست، لذا برگشت معنا به این می‌شود که: اهل این خانه‌ها همواره نام خدا را می‌برند، و در نتیجه قدر و منزلت آن خانه‌ها بزرگ و رفیع می‌شود
" تسبیح خدا" به معنای تنزیه او از هر چیزی است که لایق به ساحت قدس او نیست
و در صبح و شام بودن تسبیح اشاره و کنایه است از استمرار ایشان در این کار، نه اینکه این تسبیح را تنها در این دو هنگام می‌گویند و در غیر این دو وقت اصلا تسبیح نمی‌گویند، و اگر تنها نام تسبیح را برد و از تحمید اسمی نبرد، برای اینکه خدا با جمیع صفاتش برای همه روشن است و هیچ پرده و حجابی ندارد، چون نور است و نور چیزی است که ظاهر به ذات و مظهر غیر است، پس خلوص در معرفت تنها محتاج به این است که آدمی نقائص را از او نفی نموده و او را منزه از آنها بداند، یعنی تسبیح او گوید، همین که تسبیح کامل شد دیگر معرفت تمام می‌شود و چون معرفت خدا تمام شد، آن وقت حمد و ثنا در جای خود واقع می‌گیرد.

---

خانه‌های رفیع و عظمت یافته به اذن خداوند، برخاسته از ذکر خدا در آن است.
"فی بیوت اذن الله ان ترفع ویذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو والاصال. "
از اینجا معلوم می‌گردد که علت رفعت این خانه‌ها همان" یذکر فیها اسمه" است، یعنی همین است که در آن بیوت نام خدا برده می‌شود. و چون از سیاق بر می‌آید که این ذکر نام خدا استمراری است، و یا حد اقل آماده آن هست، لذا برگشت معنا به این می‌شود که: اهل این خانه‌ها همواره نام خدا را می‌برند، و در نتیجه قدر و منزلت آن خانه‌ها بزرگ و رفیع می‌شود.

---

آیات قرآن کریم بیانگر این ویژگی خانه های رفیع است که در آن خانه های نور الهی میدرخشد.
نور خدا همانند چراغ دانی با نوری پرفروغ، است که به اذن خداوند در خانه‌های رفیع و منزلت یافته، وارد گشته است.
"الله نور السمـوت والارض مثل نوره کمشکوة فیها مصباح... • فی بیوت اذن الله ان ترفع ویذکر فیها اسمه.. "
اگر نور را به معنی وسیع کلمه به کار بریم یعنی" هر چیزی که ذاتش ظاهر و آشکار باشد و ظاهر کننده غیر" در اینصورت به کار بردن کلمه" نور" در ذات پاک او جنبه تشبیه هم نخواهد داشت، چرا که چیزی در عالم خلقت از او آشکارتر نیست، و تمام آنچه غیر او است از برکت وجود او آشکار است.
در کتاب" توحید" از" امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام " چنین آمده: از آن حضرت تفسیر آیه الله نور السماوات و الارض را خواستند فرمود:
هاد لاهل السماوات و هاد لاهل الارض:
" او هدایت کننده اهل آسمانها و هدایت کننده اهل زمین است".
در حقیقت این یکی از خواص نور الهی است، اما مسلما منحصر به آن نمی‌باشد، و به این ترتیب تمام تفسیرهایی را که در زمینه این آیه گفته‌اند می‌توان در آنچه ذکر کردیم جمع نمود که هر کدام اشاره به یکی از ابعاد این نور بی نظیر و این روشنایی بی مانند است.

---

خانه‌های رفیع و منزلت یافته به اذن خداوند، مرکز نور الهی است
"الله نور السمـوت والارض مثل نوره کمشکوة فیها مصباح... • فی بیوت اذن الله ان ترفع ویذکر فیها اسمه.. "
تا به اینجا ویژگیها و مشخصات این نور الهی، نور هدایت و ایمان را در لابلای تشبیه به یک چراغ پر فروغ مشاهده کردیم، اکنون باید دید این چراغ پر نور در کجا است؟ و محل آن چگونه است؟ تا همه آنچه در این زمینه لازم بوده است با ذکر این محل روشن گردد.
لذا در آیه بعد می‌فرماید: " این مشکاة در خانه‌هایی قرار دارد که خداوند اذن فرموده که دیوارهای آن را بالا برند و مرتفع سازند" (تا از دستبرد دشمنان و شیاطین و هوسبازان در امان باشد) (فی بیوت اذن الله ان ترفع).
" خانه‌هایی که ذکر نام خدا در آن شود" (و آیات قرآن و حقائق وحی را در آن بخوانند) (و یذکر فیها اسمه).
بسیاری از مفسران آیه فوق را همانگونه که در بالا تفسیر کرده‌ایم مربوط به آیه قبل دانسته‌اند

---