• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خالد بن کثیر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


خالد بن کثیر، حکمران قهستان در زمان خلافت منصور عباسی (حک : ۱۳۶ـ۱۵۸) می‌باشد.



ابن خلدون نام وی را به‌ صورت خالد بن کثیّر، کنیه‌اش ابوالمعره، ضبط کرده است.
[۱] ابن‌خلدون، تاریخ، ج۳، ص۲۴۳.

به نوشتۀ طبری، وی یکی از موالی قبیلۀ بنی‌تمیم و در روزگار منصور، حکمران قهستان بوده است.
.
[۲] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۷، ص۵۰۳.



بعد از مرگ خالد بن ابی‌داود، در سال ۱۴۰ منصور، خلیفۀ عباسی، حکومت خراسان را به عبدالجبار بن عبدالرحمان ازدی واگذار کرد و در پی آن سخت‌گیری بر سرداران و والیان عباسی، به اتهام دعوت برای علویان، در خراسان آغاز شد.
عبدالجبار گروهی از امیران خراسان، از جمله خالد بن کثیر، را به قتل رساند و گروهی را نیز زندانی کرد.
[۳] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۷، ص۵۰۳.


یعقوبی، بدون ذکر نام خالد بن کثیر، از قتل بسیاری از شیعیان بنی‌هاشم توسط عبدالجبار یاد کرده
[۴] یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۷۱.
و ابن‌ کثیر
[۵] ابن‌کثیر، البدایة و النهایة فی التاریخ، ج۱۰، ص۷۷، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
نیز گرایش علوی مقتولان را تلویحآ تأیید کرده، اما طبری
[۶] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۷، ص۵۰۳.
تمایلات شیعی خالد بن کثیر و دیگر سرداران را فقط اتهام دانسته است.
بلعمی نیز بر آن است که والی خراسان، اگرچه مجوز کشتار شیعیان آل‌علی را داشت، بدین‌ بهانه دست به کشتار حامیان بنی‌عباس زد.
[۷] بلعمی، تاریخنامه طبری، ج۲، ص۱۱۰۲، چاپ محمد روشن، تهران ۱۳۶۶ش.

صرف ‌نظر از انگیزۀ اصلی عبدالجبار در این اقدام، واکنش شدید منصور به این قتل‌ عام (خلع و قتل عبدالجبار)
[۸] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۱، ص۵۰۸ـ۵۱۰.
، ظن وفاداری خالد بن کثیر و دیگر مقتولان را به خلافت عباسی تقویت کرد و در علوی بودنشان تردید شد.
در این خصوص روایت بلاذری، درخور تأمل است که نوشته عبدالجبار، خود، گرایش‌های علوی داشت و پس از بالا گرفتن اختلافاتش با منصور، به تصفیه حساب سیاسی و خونین در میان شیعیان عباسی پرداخت.
[۹] احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۹، دمشق ۱۹۹۸.

این مقتولان، همان کسانی بودند که والی خراسان از جانب آن‌ها احساس خطر می‌کرد و بلاذری بر وفاداری آنان به عباسیان تأکید کرده است.
[۱۰] احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۹، دمشق ۱۹۹۸.

پس از این قتل‌ عام، خالد آشکارا به دعوت برای علویان و مردی که او را ابراهیم‌ بن عبداللّه‌ بن حسن می‌نامید، پرداخت
[۱۱] احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۹، دمشق ۱۹۹۸.
اما اندکی بعد سپاهیان منصور شورش خالد را سرکوب کردند و او را به بغداد فرستادند که در آن‌جا به‌ قتل رسید.
[۱۲] طبری، تاریخ (بیروت)، ج۱، ص۵۰۸ـ۵۱۰.




(۱) ابن‌خلدون؛ تاریخ.
(۲) ابن‌کثیر، البدایة و النهایة فی التاریخ، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
(۳) طبری، تاریخ (بیروت).
(۴) یعقوبی، تاریخ.
(۵) احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، دمشق ۱۹۹۸.
(۶) بلعمی، تاریخنامه طبری، چاپ محمد روشن، تهران ۱۳۶۶ش.

 
۱. ↑ ابن‌خلدون، تاریخ، ج۳، ص۲۴۳.
۲. ↑ طبری، تاریخ (بیروت)، ج۷، ص۵۰۳.
۳. ↑ طبری، تاریخ (بیروت)، ج۷، ص۵۰۳.
۴. ↑ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۷۱.
۵. ↑ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة فی التاریخ، ج۱۰، ص۷۷، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
۶. ↑ طبری، تاریخ (بیروت)، ج۷، ص۵۰۳.
۷. ↑ بلعمی، تاریخنامه طبری، ج۲، ص۱۱۰۲، چاپ محمد روشن، تهران ۱۳۶۶ش.
۸. ↑ طبری، تاریخ (بیروت)، ج۱، ص۵۰۸ـ۵۱۰.
۹. ↑ احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۹، دمشق ۱۹۹۸.
۱۰. ↑ احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۹، دمشق ۱۹۹۸.
۱۱. ↑ احمد بن یحیی بلاذری، الانساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۹، دمشق ۱۹۹۸.
۱۲. ↑ طبری، تاریخ (بیروت)، ج۱، ص۵۰۸ـ۵۱۰.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «خالد بن کثیر»، شماره۵۴۶۶.    



رده‌های این صفحه : تاریخ خلفا | تراجم | عباسیان | کارگزاران خلفای عباسی
جعبه ابزار