حیص (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَیْص (به فتح حاء و سکون یاء) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای عدول و کنار شدن است. مشتق این کلمه به صورت
مَحِیص (به فتح میم و کسر حاء)،
اسم مکان و به معنی فرارگاه و محل کنار شدن است. از این مادّه سه مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
حَیْصبه معنای عدول و کنار شدن است.
«مَحِیص»
اسم مکان به معنی فرارگاه و محل کنار شدن است
مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
رابطه با
حق تعالی فرموده:
«أَنْتَ الاَْبَدُ فَلاَ أَمَدَ لَكَ، وَأَنْتَ الْمُنْتَهَى فَلاَ مَحِيصَ عَنْكَ، وَأَنْتَ الْمَوْعِدُ فَلاَ مَنْجَى مِنْكَ إلاَّ إِلَيْكَ، بِيَدِكَ ناصِيَةُ كُلِّ دابَّة، وَ إِلَيْكَ مَصِيرُ كُلِّ نَسَمَة.»«تو يک
وجود ابدی هستى كه
زمان برايت مفهوم ندارد، تو پايانى هستى كه جز بازگشت به سوى تو راهى نيست، وعده گاهى هستى كه نجات از حكم تو جز به سوى تو ممكن نيست. زمام هر جنبنده‌اى به دست تو و بازگشت هر انسانى به سوى
توست.»
(شرح‌های خطبه:
)
از این مادّه سه مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حیص»، ج۱، ص۳۱۸.
