حکم مهمانی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیاتی که در آنها
احکام مهمانی بیان شده است عبارتند از:
لزوم حفظ حرمت
مهمان و پرهيز از بى‌حرمتى به او:
۱. «... وَ لا تُخْزُونِ فِي ضَيْفِي أَ لَيْسَ مِنْكُمْ رَجُلٌ رَشِيدٌ؛
... و مرا در مورد ميهمانهايم رسوا مسازيد، آيا در ميان شما يك مرد رشيد وجود ندارد؟!»كاربرد كلمه «ضيف» از سوى
لوط علیه‌السلام براى دست برداشتن قومش از تعرّض به مهمانان، گوياى اين حقيقت است كه مهمان نزد او داراى احترام است
۲. «قالَ إِنَّ هؤُلاءِ ضَيْفِي فَلا تَفْضَحُونِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لا تُخْزُونِ؛
(لوط) گفت اينها ميهمانان منند، آبروي مرا نريزيد!و از خدا بپرهيزيد و مرا شرمنده نسازيد!»
۳. «هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ فَراغَ إِلى أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ؛
آيا خبر مهمانهاي بزرگوار
ابراهیم به تو رسيده است ؟ در آن زمان كه بر او وارد شدند و گفتند: سلام بر تو! او گفت سلام بر شما كه جمعيتي ناشناخته ايد!و به دنبال آن پنهاني به سوي خانواده خود رفت و
گوساله فربه (و برياني را براي آنها) آورد.»
لزوم اجتناب از بى‌حرمتى مهمان در حضور
میزبان:
۱. «... فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ لا تُخْزُونِ فِي ضَيْفِي أَ لَيْسَ مِنْكُمْ رَجُلٌ رَشِيدٌ؛
... از خدا بترسيد و مرا در مورد ميهمانهايم رسوا مسازيد، آيا در ميان شما يك مرد رشيد وجود ندارد؟!»
۲. «قالَ إِنَّ هؤُلاءِ ضَيْفِي فَلا تَفْضَحُونِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لا تُخْزُونِ؛
(لوط) گفت اينها ميهمانان منند، آبروي مرا نريزيد!و از خدا بپرهيزيد و مرا شرمنده نسازيد!»
ناروايى حضور مهمان در
خانه ميزبان، پيش از موعد:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلى طَعامٍ غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ وَ لكِنْ إِذا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا ...؛
اي كساني كه ايمان آورده ايد! در بيوت پيامبر داخل نشويد مگر به شما اجازه براي صرف غذا داده شود (مشروط بر اينكه قبل از موعد نيائيد و) در انتظار وقت غذا ننشينيد، اما هنگامي كه
دعوت شديد داخل شويد....»
نهى «لاتدخلوا ...» شامل خانه‌هاى مؤمنان هم مى‌شود، بنابراين ورود به خانه‌هاى‌شان تنها با
اذن و در موعد غذا خوردن نه پيش از آن جايز خواهد بود.
مطلوبيّت ترك خانه
ميزبان از سوى ميهمان، پس از صرف
غذا:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلى طَعامٍ غَيْرَ ناظِرِينَ إِناهُ ... فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا ...؛
اي كساني كه ايمان آورده ايد! در بيوت پيامبر داخل نشويد مگر به شما اجازه براي صرف غذا داده شود (مشروط بر اينكه قبل از موعد نيائيد و) در انتظار وقت غذا ننشينيد... و وقتي غذا خورديد پراكنده شويد....»
شايسته بودن
احترام مهمان، با
پذیرایی نمودن از وى:
«هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ فَراغَ إِلى أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ؛
آيا خبر مهمانهاي بزرگوار
ابراهیم به تو رسيده است ؟ در آن زمان كه بر او وارد شدند و گفتند: سلام بر تو! او گفت سلام بر شما كه جمعيتي ناشناخته ايد!و به دنبال آن پنهاني به سوي خانواده خود رفت و
گوساله فربه (و برياني را براي آنها) آورد.»
جواز نپذيرفتن مهمان و
اجازه ندادن به كسى، براى ورود به خانه و محلّ
سکونت خود:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى أَهْلِها ... ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكى لَكُمْ ...؛
اي كساني كه ايمان آورده ايد در خانه هائي غير از خانه خود وارد نشويد تا اجازه بگيريد و بر اهل آن خانه سلام كنيد... و اگر گفته شود بازگرديد، بازگرديد، كه براي شما پاكيزه تر است....»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۱، ص۵۷۳، برگرفته از مقاله «حکم مهمانی».
