حکم درخواست بیجا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مردم از
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تقاضاهای نامعقولی می‌کردند، و
قرآن آنها را به خاطر این تقاضاها توبیخ می‌کند.
درخواست بی جا از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روا نیست.
«ام تریدون ان تسـلوا رسولکم کما سئل موسی من قبل ومن یتبدل الکفر بالایمـن فقد ضل سواء السبیل؛
آیا می‌خواهید از پیامبر خود، همان تقاضای (نامعقولی را) بکنید که پیش از این، از
موسی (علیه السلام) کردند؟! (و با این بهانه جویی‌ها، از
ایمان آوردن سر باز زدند.) کسی که
کفر را به جای ایمان بپذیرد، از راه مستقیم (
عقل و
فطرت) گمراه شده است.»
(ام تریدون ان تسئلوا رسولکم) الخ، سیاق
آیه دلالت دارد بر اینکه بعضی از
مسلمانان که برسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ایمان آورده بودند، از آن جناب سؤالهایی نظیر سؤالهای یهود از حضرت موسی (علیه السلام) کرده اند، و لذا خدای سبحان در این آیه ایشان را سرزنش می‌کند، البته در ضمنی که
یهود را توبیخ می‌کند بر آن رفتاری که با موسی و سایر
انبیاء بعد از او کردند،
روایات هم بر همین معنا دلالت دارد.
«وقالوا لولا نزل علیه ءایة من ربه قل ان الله قادر علی ان ینزل ءایة ولـکن اکثرهم لا یعلمون؛
و گفتند: چرا نشانه (و معجزه‌ای) از طرف پروردگارش بر او نازل نمی‌شود؟! بگو:
خداوند،
قادر است که نشانه‌ای نازل کند ولی بیشتر آنها نمی‌دانند!»
این آیه شریفه گفتار مشرکین را حکایت می‌کند که به منظور عاجز ساختن
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) گفته بودند: چرا معجزه‌ای از ناحیه پروردگارش بر وی نازل نشد؟. و چون وقتی این کلام از آنان صادر شده که بهترین آیات و معجزات یعنی
قرآن کریم در دسترسشان بوده، و سوره‌ها و آیاتش یکی پس از دیگری نازل و در هر لحظه بر آنان
تلاوت می‌شده، از این جهت به طور مسلم معلوم می‌شود که غرضشان از این معجزه‌ای که با جمله" لو لا نزل علیه آیة من ربه" پیشنهاد آن را نمودند، غیر قرآن است و معلوم می‌شود قرآن را آیه و
معجزه قانع کننده‌ای نمی‌دانستند، چون قرآن مشتمل بر گزافه گویی‌هایی که دل
هوسباز آنان را راضی کند نبود.
«واذا تتلی علیهم ءایاتنا بینـت قال الذین لا یرجون لقاءنا ائت بقرءان غیر هـذا او بدله قل ما یکون لی ان ابدله من تلقای نفسی ان اتبع الا ما یوحی الی انی اخاف ان عصیت ربی عذاب یوم عظیم؛
و هنگامی که آیات روشن ما بر آنها خوانده می‌شود، کسانی که ایمان به لقای ما (و
روز رستاخیز) ندارند می‌گویند: قرآنی غیر از این بیاور، یا آن را تبدیل کن! (و آیات نکوهش بتها را بردار) بگو: من حق ندارم که از پیش خود آن را تغییر دهم فقط از چیزی که بر من
وحی می‌شود، پیروی می‌کنم! من اگر پروردگارم را نافرمانی کنم، از مجازات روز بزرگ (
قیامت) می‌ترسم.»
آیه به یکی از اشتباهات بزرگ بت‌پرستان اشاره کرده می‌گوید: هنگامی که آیات آشکار و روشن ما بر آنها خوانده می‌شود، آنها که به رستاخیز و لقای ما ایمان ندارند می‌گویند قرآن دیگری غیر از این بیاور و یا لا اقل این قرآن را، تغییر ده" (و اذا تتلی علیهم آیاتنا بینات قال الذین لا یرجون لقاءنا ائت بقرآن غیر هذا او بدله).
این بیخبران بینوا، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را برای
رهبری خود نمی‌خواستند، بلکه به پیروی از خرافات و اباطیل خویش دعوت می‌کردند، قرآنی از او می‌خواستند که دنباله رو انحرافاتشان باشد، نه اصلاح کننده مجتمعشان، آنها نه فقط به قیامت ایمان نداشتند و در برابر کارهای خود احساس مسئولیت نمی‌کردند، بلکه این گفتارشان نشان می‌داد، اصلا مفهوم "نبوت" را نفهمیده بودند، یا به بازی می‌گرفتند.
قرآن با صراحت آنها را از این اشتباه بزرگ در می‌آورد، و به پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دستور می‌دهد که به آنها بگو: برای من ممکن نیست که از پیش خود آن را تغییر دهم.
«وقالوا لن نؤمن لک حتی تفجر لنا من الارض ینـبوعـا• او تکون لک جنة من نخیل وعنب فتفجر الانهـر خلــلها تفجیرا• او تسقط السماء کما زعمت علینا کسفـا او تاتی بالله والملـئکة قبیلا• او یکون لک بیت من زخرف او ترقی فی السماء ولن نؤمن لرقیک حتی تنزل علینا کتـبـا نقرؤه قل سبحان ربی هل کنت الا بشرا رسولا• وما منع الناس ان یؤمنوا اذ جاءهم الهدی الا ان قالوا ابعث الله بشرا رسولا؛
و گفتند: ما هرگز به تو ایمان نمی‌آوریم تا اینکه چشمه جوشانی از این سرزمین (خشک و سوزان) برای ما خارج سازی... • یا باغی از
نخل و
انگور از آن تو باشد و نهرها در لابه لای آن جاری کنی... • یا قطعات (سنگهای) آسمان را- آن چنان که می‌پنداری- بر سر ما فرود آری یا خداوند و
فرشتگان را در برابر ما بیاوری... • یا برای تو خانه‌ای پر نقش و نگار از
طلا باشد یا به آسمان بالا روی حتی اگر به آسمان روی، ایمان نمی‌آوریم مگر آنکه نامه‌ای بر ما فرود آوری که آن را بخوانیم! بگو: منزه است پروردگارم (از این سخنان بی معنی)! مگر من جز انسانی فرستاده خدا هستم؟! • تنها چیزی که بعد از آمدن هدایت مانع شد مردم ایمان بیاورند، این بود (که از روی نادانی و بی خبری) گفتند: آیا خداوند بشری را بعنوان
رسول فرستاده است؟»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم درخواست بیجا».
