حنفاء (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حنفاء: (حُنَفآءَ لِلَّهِ غَیْرَ مُشْرِکِینَ)«حنفاء» جمع
«حنیف» از مادّه
«حنف» (بر وزن صدف) به معنای کسی است که از گمراهی و انحراف به استقامت و اعتدال تمایل پیدا کند و به تعبیر دیگر، بر صراط مستقیم گام بردارد؛ زیرا
«حنف» (بر وزن صدف) به معنای تمایل است،
و تمایل از هر گونه انحراف نتیجه‌اش قرار گرفتن بر صراط مستقیم است، و عرب تمام کسانی را که «
حج» به جا می‌آوردند یا «
ختنه» می‌کردند، «
حنیف» می‌نامید، اشاره به این که آنها بر
آئین ابراهیم بوده‌اند، و
«احنف» به کسی گفته می‌شود که پای او کج باشد.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با حنفاء:
(حُنَفَاء لِلَّهِ غَيْرَ مُشْرِكِينَ بِهِ وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاء فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوِي بِهِ الرِّيحُ فِي مَكَانٍ سَحِيقٍ) (
مناسک حج را انجام دهید درحالی که خالص برای
خدا باشید. و هیچگونه همتایی برای او قائل نشوید. و هر کس همتایی برای خدا قرار دهد، گویی از آسمان سقوط کرده، و پرندگان در هوا او را می‌ربایند؛ و یا تند باد او را به جای دور دستی پرتاب می‌کند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: حنفاء جمع حنیف است و حنیف به معنای چیزهایی است که از دو طرف (افراط و تفریط)، به وسط می‌آیند، و بدان سو متمایل می‌شوند. و معنای اینکه مردمی برای خدا حنفاء باشند این است که از اغیار (یعنی آلهه و بتها) به سوی خدا مایل گردند. و لذا این جمله و جمله
(غَیْرَ مُشْرِکِینَ) یک معنا را افاده می‌کند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ) (و به آنها دستوری داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند و دین خود را برای او خالص کنند و به
توحید بازگردند، و
نماز را بر پا دارند و
زکات را بپردازند؛ و این است دین پایدار.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه حنفاء حال است از ضمیر جمع در لیعبدوا، و این کلمه جمع حنیف است، که از ماده حنف است که به معنای متمایل شدن و انحراف از دو حالت
افراط و
تفریط به سوی حالت اعتدال است، و خدای تعالی
اسلام را بدین جهت
دین حنیف خوانده که خلق را دستور می‌دهد به اینکه در تمامی امور حد وسط و حالت اعتدال را از دست ندهند، و از انحراف به سوی افراط و تفریط بپرهیزند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حنفاء»، ص۱۹۶.
