• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَظّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَظّ (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حَظّ (مفردات‌قرآن)، حظ (لغات‌قرآن)، نصیب.


حَظّ یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای نصیب است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در موارد متعددی از این واژه استفاده نموده است.


حَظّ
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۴.    
به معنای نصیب است.
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۸۳.    
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۶۷۶.    


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - حَظّ - حکمت ۴۴۱ (درباره محبت)

حضرت علی (علیه‌السلام) در یک ترسیم عجیب فرموده:
«زُهْدُكَ فِي رَاغِب فِيكَ نُقْصَانُ حَظّ، وَرَغْبَتُكَ فِي زَاهِد فِيكَ ذُلُّ نَفْس»؛
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۷، حکمت ۴۴۱.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۶۰، حکمت ۴۵۱.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۵، حکمت ۴۵۱.    

«کنار کشیدن از کسی که به تو راغب است نقصانی است در نصیب‌ خیر، و رغبت و گرم گرفتن تو با کسی که از تو دوری می‌کند ذلّت نفس است».
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۹.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۴.    
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۴.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۵۵۸.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۲۱.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۰۱.    
)

۲.۲ - الْحَظُّ - حکمت ۲۶۶ (درباره آرزوهای کاذب)

«وَ الاَْمَانِيُّ تُعْمِي أَعْيُنَ الْبَصَائِرِ، وَ الْحَظُّ يَأتِي مَنْ لاَ يَأْتِيهِ»؛
[۱۳] سید رضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص، حکمت ۲۶۶.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۲۰، حکمت ۲۷۵.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۴، حکمت ۲۷۵.    

«آرزوهای کاذب چشم‌های بصیرت را کور می‌کند نصیب مقدر (روزی) می‌رسد به کسی که به طرف آن نمی‌رود».
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۰۷.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۱.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۲.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۳۱۲.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۶۵.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۶۵.    
)
این لفظ سیزده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۶۲، خطبه ۸۲.    
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۰۶، خطبه ۱۴۲.    
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۲۶، حکمت ۲۲۱.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۴.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۸۳.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۶۷۶.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۷، حکمت ۴۴۱.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۶۰، حکمت ۴۵۱.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۵، حکمت ۴۵۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۹.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۴.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۴.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۵۵۸.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۲۱.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۰۱.    
۱۳. ↑ سید رضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص، حکمت ۲۶۶.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۲۰، حکمت ۲۷۵.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۴، حکمت ۲۷۵.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۰۷.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۱.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۲.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۳۱۲.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۶۵.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۶۵.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۶۲، خطبه ۸۲.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۰۶، خطبه ۱۴۲.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۲۶، حکمت ۲۲۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حظّ»، ج۱، ص۲۸۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 221 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 266 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 441 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 142 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 82 نهج البلاغه
جعبه ابزار