حَضَر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَضَر (به فتح حاء و ضاد) و
حُضور (به ضم حاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
حاضر شدن است.
حَضَر ضد غائب شدن آمده است.
مشتقات
حَضَر که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
حَضَر (به فتح حاء و ضاد) به معنای حاضر بودید؛
اُحْضِرَت (به ضم همزه، سکون حاء و کسر ضاد) به معنای حاضر شده هستند؛
مُحْتَضَر (به ضم میم، سکون حاء و فتح تاء) به معنای حاضر می‌شود، است.
حَضَر و
حُضور به معنای
حاضر شدن و ضدّ غائب شدن است.
به مواردی از
حَضَر که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(اَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ اِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ.) «یا شما آن دم که مرگ
یعقوب در رسید
حاضر بودید؟»
(وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ وَ اُحْضِرَتِ الْاَنْفُسُ الشُّحَّ.) «سازش کردن خوب است. جان‌ها بر
بخل حاضر شده هستند.»
یعنی بخل از غرایز نفسانی است و بخل هر نفس در آن حاضر است و به واسطه آن از منافع خویش دفاع می‌کند.
(وَ نَبِّئْهُمْ اَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَیْنَهُمْ کُلُّ شِرْبٍ مُحْتَضَرٌ.) «آن‌ها را خبر ده که آب میانشان قسمت شده است و هر قسمت، اهلش در آن
حاضر می‌شود. (نوبتی برای آن‌ها و نوبتی برای
ناقه صالح).»
محتضر یعنی
حاضر شده است.
علی هذا
(مُحْتَضَرٌ) به صیغه مفعول وصف نوبت است نه وصف اهل آن.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حضر»، ج۲، ص۱۵۱.
