• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَصَب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: حَصَب (لغات‌قرآن).


حَصَب (به فتح حاء و صاد) از واژگان قرآن کریم به معنای سنگ‌ریزه انداختن است.
این واژه چهار بار در قرآن کریم آمده است.
مشتق حَصَب که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
حاصِب (به کسر صاد) به معنای باد ریگ‌افشان است.




حَصَب به معنی سنگریزه‌ انداختن است.
مجمع البیان ذیل آیه ۹۸ انبیاء گوید: اصل حصب به معنی‌ انداختن است.
اقرب الموارد گوید: اصل آن‌ انداختن سنگریزه است: «حَصَبَهُ‌ حَصْباً: رَمَاهُ بِالْحَصْبَاءِ» سپس در هر‌ انداختن به کار رفته است.


به مواردی از حَصَب که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حَصَب (آیه ۹۸ سوره انبیاء)

(اِنَّکُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌ حَصَبُ جَهَنَّمَ‌)
«شما و آن‌چه جز خدا می‌پرستید‌ انداخته شده جهنّم و هیزم آن هستید.»
(حَصَب) (مثل اسد) را هیزم و آن‌چه در آتش‌ انداخته می‌شود معنی کرده‌اند.
طبرسی گوید مراد آن است که هم‌چون‌ انداخته شدن سن‌گریزه، به آتش‌ انداخته می‌شوند.
(وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ)
(مردمِ گنه‌كار و سنگ‌ها (بت‌ها) هيزم آن هستند...)
آیه‌ی ۹۸ انبیاء نظیر آیه فوق است که در (حجر) گذشت. و گفتیم که شامل معبودهای جاندار نیست.


۲.۲ - حاصِبا (آیه ۳۴ سوره قمر)

(اِنَّا اَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ‌ حاصِباً)
(ما بر آن‌ها طوفانى از شن فرستاديم.)



واژه حاصب چهار بار در قرآن‌ مجید آمده است.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۴۶..    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۴۳.    
۳. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۸.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۱۳.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ص۶۵۷.    
۶. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۸.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۶۲.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۲۷.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۶۵.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۰۲.    
۱۱. زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱، ص۴۲۶.    
۱۲. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱، ص۳۲۰.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۰۲.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۲۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ص۱۳۸.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ص۸۹.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ص۹۵.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ص۱۵۹.    
۲۰. قمر/سوره۵۴، آیه۳۴.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۰.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۳.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۱.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۴۲.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۹۱.    
۲۶. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۱، ص۱۱۲.    
۲۷. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۸.    
۲۸. قمر/سوره۵۴، آیه۳۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حصب»، ج۲، ص۱۴۶-۱۴۷.    






جعبه ابزار