حَشّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَشش و
حَشّ (به فتح حاء و تشدید شین) از
مفردات نهج‌البلاغه، به معنای افروختن آتش است «
حَشّ النار: اوقدها».
«
حشّاش» جمع حاشّ به معنای افروزنده است.
حشاشات جمع حشاشه و حشاش به معنی بقیّه
روح در
مریض و مجروح است.
حَشّ به معنای افروختن
آتش است.
مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، به شرح ذیل است:
امام علی (علیه‌السّلام) خطاب به
خوارج فرموده:
«لَبِئْس حُشَّاشُ نارِ الْحَرْبِ أَنْتُمْ أُفٍّ لَكُمْ لَقَدْ لَقِيتُ مِنْكُمْ بَرْحاً يَوْماً أُنَادِيكُمْ وَ يَوْماً أُنَاجِيكُمْ، فَلاَ أحْرارُ صِدْق عِنْدَ النِّدَاءِ وَ لاَ إِخْوَانُ ثِقَة عِنْدَ النَّجَاءِ»؛
«چه بد آتش‌افروز جنگید شما، افّ بر شما، جز شرّ از شما ندیدم، روزی با صدای بلند ندایتان می‌کنم و روزی با
نجوی با شما سخن می‌گویم، نه آزادگان راستید به هنگام
ندا و نه برادران مطمئنّید در وقت نجوی».
حضرت در جواب
معاویه نیز می‌نویسد:
«وَ أَمَّا قَوْلُكَ إِنَّ الْحَرْبَ قَدْ أَكَلَتِ الْعَرَبَ إِلاَّ حُشَاشَاتِ أَنْفُس بَقِيَتْ، فَمَنْ أَكَلَهُ الْحَقُّ فَإِلَى الْجَنَّةِ، مَنْ أَكَلَهُ الْبَاطِلُ فَإِلَى النّارِ»؛
«اما اینکه نوشته‌ای: جنگ،
عرب را به کام خود فرو برد مگر بقیّه‌هائی که مانده است، بدان آنکه
حق او را خورده مسیرش
بهشت است و آنکه
باطل او را خورده به
آتش رفته است».
از این ماده فقط دو مورد در نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، برگرفته از مقاله «حشش»، ج۱، ص۲۷۹.
