• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَزْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَزْم (به فتح حاء و سکون زاء) از مفردات نهج البلاغه به معنای احتیاط است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ی نتیجه کوتاهی و ثمره دوراندیشی و تفکر و دوراندیشی، راه پیروزی از این واژه استفاده نموده است.



حَزْم به معنای احتیاط است. چنان‌که گفته می‌شود: «حزم حزما: ضبط امره».


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْحَزْمِ - حکمت ۱۷۱ (درباره دوراندیشی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص کوتاهی و ثمره دوراندیشی فرموده است:
«ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ، وَ ثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلاَمَةُ»؛
«ثمره تفریط و کوتاهی پشیمانی است و ثمره دوراندیشی سلامت».

۲.۲ - الْحَزْمُ - حکمت ۴۳ (درباره پیروزی)

امام (علیه‌السلام) درباره‌ی دوراندیشی و تفکر، راه پیروزی فرموده‌اند:
«الظَّفَرُ بالْحَزْمِ، وَ الْحَزْمُ بِاِجَالَةِ الرَّاْیِ، وَ الرَّاْیُ بِتَحْصِینِ الاَْسْرَارِ»؛
«پیروزی در احتیاط است، احتیاط با جولان فکر و رای است، فایده رای در پنهان داشتن اسرار می‌باشد».
این واژه هفت بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۷۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۳۹.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۲، ص۱۳۱.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۷، حکمت ۱۷۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۲، حکمت ۱۸۱.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۴، حکمت ۱۸۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۴۳۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۴۱۴.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۸۲، حکمت ۴۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۷، حکمت ۴۸.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۶۳، حکمت ۴۸.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۵.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۳.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۴.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۳۱۵.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۸۸.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۷۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۲۵، نامه ۵۳.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۶، خطبه ۲۶.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۵۸، نامه ۳۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حزم»، ص۲۷۰.    






جعبه ابزار