• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَرَض (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَرَض (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حَرَض (مفردات‌قرآن)، حَرَض (لغات‌قرآن).


حَرَض (به فتح حاء و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای بی‌فایده، فاسد و مشرف به هلاک است.
از اين ماده دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


حَرَض
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۶۵.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۲۲۸.    
[۳] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۹۹.    
[۴] فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۱۰۳.    
(بر وزن شرف) به معنای بی‌فایده، فاسد، مشرف به هلاک آمده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَحْريضَكُمْ - نامه ۶۲ (اهل مصر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه ۶۲ فرموده:
«فَلَوْلا ذلِکَ ما أَكْثَرْتُ تأْليبَكُمْ وَ تأنيبَكُمْ وَ جَمْعَكُمْ وَ تَحْريضَكُمْ.»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۳، نامه ۶۲.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۳۲، نامه ۶۲.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۲، نامه ۶۲.    

«اگر خوف آن نبود كه بنى ابی‌سفیان والى امر گردند، من اين گونه شما را زياد تشویق و ملامت و جمع و تحریک نمى‌كردم.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۷، نامه ۶۲.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۷.    

(شرح های نامه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۰.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۴۳-۲۴۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۶۱-۳۶۲.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۲۲۵.    
)


۲.۲ - تُحَرِّضُ - نامه ۵۳ (مالک اشتر)

آن حضرت می‌نویسد:
«فإِنَّ كَثْرَةَ الذِّكْرِ لِحُسْنِ أَفْعالِهِمْ تَهُزُّ الشُّجاعَ وَ تُحَرِّضُ النّاكِلَ إِنْ شاءَ اللهُ.»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۰۸، نامه ۵۳.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۰۳، نامه ۵۳.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۳۴، نامه ۵۳.    

«بسيار ياد آورى كار خوب ايشان، آدم شجاع را بر مى‌انگيزاند و كنار رونده را تشويق مى‌كند.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۹، نامه ۵۳.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۸.    

(شرح های نامه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۷۰.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۴۷۶-۴۷۷.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۲۲۶.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۵۲.    
)


این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۳، نامه ۶۲.    
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۰۸، نامه ۵۳.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۶۵.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۲۲۸.    
۳. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۹۹.    
۴. ↑ فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۱۰۳.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۳، نامه ۶۲.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۳۲، نامه ۶۲.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۲، نامه ۶۲.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۷، نامه ۶۲.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۷.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۰.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۴۳-۲۴۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۶۱-۳۶۲.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۲۲۵.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۰۸، نامه ۵۳.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۰۳، نامه ۵۳.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۳۴، نامه ۵۳.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۹، نامه ۵۳.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۸.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۷۰.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۴۷۶-۴۷۷.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۲۲۶.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۵۲.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۳، نامه ۶۲.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۰۸، نامه ۵۳.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حرض»، ص۲۶۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 62 نهج البلاغه
جعبه ابزار