حَدْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَدْر (به فتح حاء و سکون دال) و
حَدور (به فتح حاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای از بالا به پایین آوردن (ریختن، غلطانیدن) است.
اِنْحِدار (به کسر همزه و حاء و سکون نون) به معنی ريخته شدن است.
اين ماده در قرآن مجيد نيامده ولى در «
نهج البلاغه» چهار مورد از آن آمده است.
حَدْر و
حَدور به معنای از بالا به پایین آوردن (ریختن، غلطانیدن)، آمده است.
«
حدر الشی‌ء حدورا: انزله من علو الی اسفل.»
اِنْحِدار به معنی ريخته شدن است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
خطبه شقشقیه در رابطه با خودش فرموده:
«يَنْحَدِرُ عَنّی السَّيْلُ وَ لا يَرْقَى إِلَیَّ الطَّيْرُ.» «يعنى سيل معلومات و
علوم دین از وجود من جارى مى‌شود و عقاب بلند پرواز به قلّه مقام من نمى‌رسد.»
امام (علیه‌السلام) در
نامه ۲۵ می‌فرماید:
«ثُمَّ احْدُرْ اِلَیْنا ما اجْتَمَعَ عِنْدَکَ نُصَیِّرْهُ حَیْثُ اَمَرَ اللَّهُ بِهِ.» (سپس هر چه جمع‌آورى كردى فوراً به سوى ما روانه ساز تا آن‌ها را در مصارفى كه
خداوند فرمان داده است، مصرف كنيم.)
آن حضرت در
نامه ۴۱ فرموده‌اند:
«حَدَرْتَ اِلَی اَهْلِکَ تراثَکَ مِنْ اَبیکَ وَ اُمِّکَ.» (گويا ميراث پدر و مادرت را به سرعت به خانه خود حمل مى‌كردى.)
حضرت در رابطه با ادخال
سرور به
قلب انسان فرموده:
اى
کمیل قسم به خدایی كه گوش او همه صداها را مى‌شنود، هر كس در قلبى سرورى وارد كند خداوند از آن لطفى مى‌آفريند، چون بلایى بر آن شخص نازل شود؛
«جَرَی اِلَیْها کَالْماءِ فی انْحِدارِهِ.» «آن لطف مانند جارى شدن آب بر آن بلا فرود آيد تا آن را براند مانند رانده شدن شتر غير از چراگاهى.»
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حدر»، ص۲۵۷.
