حَبْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَبْل (به فتح حاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای
ریسمان است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص
خوارج،
قرآن کریم و نسبت به خویش از این واژه استفاده نموده است.
حَبْل (به فتح حاء) به معنای ریسمان آمده است.
اگر بر
وزن (
شرف) آید به معنای حامله شدن است چنان‌که گفته می‌شود: «حبلت المراد حبلا: حملت.»
واژه «احتبال»، به معنای افتادن به دام آمده است؛ چنان‌که گفته می‌شود: «احتبل الصّید: وقع فی الحبالة.»
واژه «حِباله» (به کسر حاء) به معنای ریسمان
صید (تله، کمند، دام) آمده و جمع آن حبائل است. همچنین واژه «حبال» جمع
حبل نیز می‌آید.
واژه «حبل» به معنای رگ نیز می‌آید.
به برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیانی خطاب به
خوارج فرموده است:
«فَأَنا نَذیرٌ لَکُمْ أَنْ تُصْبِحوا صَرْعَی بِأَثْناءِ هَذا النَّهَرِ ... قَدْ طَوَّحَتْ بِکُمُ الدّارُ وَ احْتَبَلَکُمُ الْمِقْدارُ.» «من شما را می‌ترسانم از این‌که انداخته‌ها (جسدهای انداخته شده) باشید در
وسط این
نهر، خانه‌هایتان شما را بیرون انداخته و
قضای الهی شما را در دام انداخته است.»
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
قرآن فرموده:
«فَإِنَّهُ حَبْلُ اللهِ الْمَتينُ ... مَعَ أَنَّهُ قَدْ ذَهَبَ الْمُتَذَكِّرونَ، وَ بَقِيَ النّاسونَ أَوِ الْمُتَناسونَ.» «آن ريسمان محكم خداست، با آن‌كه ياد آورندگان آن رفته و فراموش كنندگان و يا كسانى كه خود را به فراموشى مى‌زنند مانده‌اند.»
علت استعمال حبل در قرآن به‌این جهت است که این کتاب
انسان را به
خدا مربوط می‌کند و در حقیقت ریسمانی است ما بین خدا و
خلق.
آن حضرت (علیه‌السلام) در بیانی دیگر در رابطه با خودش فرموده است:
«إِلَيْكَ عَنّي يا دُنْيا، فَحَبْلُكِ عَلَى غارِبِكِ.» «از من دور شو‌ای
دنیا، افسارت را بر گردنت انداخته‌ام.»
این واژه ۲۸ بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حبل»، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۷.
