• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَنَک (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَنَک (به فتح حاء و نون)، از واژگان قرآن کریم است به معنی چانه اعم از چانه انسان و حیوان. این واژه فقط یکبار در قرآن آمده است.



حَنَک به معنی چانه است، اعمّ از چانه انسان و حیوان. به منقار کلاغ نیز حنک گویند.


(لَئِنْ اَخَّرْتَنِ اِلی‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ لَاَحْتَنِکَنَ‌ ذُرِّیَّتَهُ اِلَّا قَلِیلًا) «اگر مرا تا روز قیامت مهلت دهی فرزندان وی را جز‌ اندکی مهار می‌کنم.»
احْتِنَاک به معنی لگام زدن اسب است. ممکن است مراد از آن در آیه مهار کردن و لگام زدن باشد و ممکن است مراد استیلا و غلبه باشد. گویند: «احْتَنَکَ‌ الْجَرَادُ الْاَرْضَ» ملخ با چانه خود بر زمین مستولی شد و آن را خورد در اقرب الموارد هست: «احْتَنَکَهُ‌ یعنی اسْتَوْلَی عَلَیْهِ» در این صورت مقصود آن است که فرزندان او را جز‌ اندکی اغوا می‌کنم. به هر حال منظور اغواء و اضلال است.
مثل آیه‌: (قالَ رَبِّ بِما اَغْوَیْتَنِی لَاُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْاَرْضِ وَ لَاُغْوِیَنَّهُمْ اَجْمَعِینَ.)(اِلَّا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ‌) (گفت: «پروردگارا! به سبب آنكه مرا گمراه ساختى، من نعمت‌هاى مادّى را در زمين در نظر آنها جلوه مى‌دهم، و به يقين همگى را گمراه خواهم ساخت. مگر بندگان خالص شده‌ات را.)


از این مادّه فقط یکبار در قرآن آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۸۸.    
۲. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۱۱۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۲۶۳.    
۴. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۶۰.    
۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۶۲.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۳، ص۱۴۴-۱۴۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۱۹۷.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۲۶۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۶۹.    
۱۰. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۶۱.    
۱۱. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۷۳۹.    
۱۲. حجر/سوره۱۵، آیه۳۹-۴۹.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ۲۶۴.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۲، ص۱۶۱-۱۶۵.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۳۷-۲۴۳.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۱۱۷.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۸۹-۱۹۰.    
۱۸. اسراء/سوره۱۷، آیه۶۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حنک»، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.    






جعبه ابزار