• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حمیّة (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حمیّة (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حمیه (مفردات‌قرآن)، حمیّت (لغات‌قرآن)، حمیة الجاهلیة.


حَمِیَّة (به فتح حاء و کسر میم و تشدید و فتح یاء)، از واژگان نهج‌البلاغه، به معنای خودداری و امتناع غیرت است که از غضب سرچشمه مى‌گيرد، اگر براى حق باشد پسنديده و اگر براى باطل باشد مذموم است. دو مورد از این مادّه در نهج‌البلاغه به كار رفته است.


حَمِیَّة
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۸.    
به معنای خودداری و امتناع غیرت است.
[۲] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۹.    
[۳] ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۱، ص۹۷.    
[۴] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۰۷.    


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.

۲.۱ - خطبه ۳۹

در تحريض به جهاد فرمود: «مَا تَنْتَظِرُونَ بِنَصْرِكُمْ رَبَّكُمْ؟ أَمَا دِينٌ يَجْمَعُكُمْ، وَلاَ حَمِيَّةَ تُحْمِشُكُمْ.»
[۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۰۰.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۸۶.    
[۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۸۲، خطبه ۳۹.    
«در يارى پروردگارتان منتظر چه هستيد؟ آيا دین نداريد كه شما را گِرد آورد؟ و يا غيرتى كه شما را به خشم وادارد؟.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۹.    
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۱۹.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۱۷۷.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۳۰۰.    
)

۲.۲ - خطبه ۱

درباره شیطان فرموده است: «اعْتَرَتْهُمُ الحَمِيَّةُ، وَغَلَبَتْ عَلَيْهِمُ الشِّقْوَةُ»
[۱۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۵، خطبه ۱.    
[۱۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه۱.    
«حمیّت او را دریافت و شقاوت بر او غلبه کرد.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹.    
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۱۸۵.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۵۸.    
[۲۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۵۸.    
)

دو مورد از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۸.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۹.    
۳. ↑ ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۱، ص۹۷.    
۴. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۰۷.    
۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۰۰.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۸۶.    
۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۸۲، خطبه ۳۹.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۹.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۱۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۱۹.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۱۷۷.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۳۰۰.    
۱۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳، خطبه ۱.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۵، خطبه ۱.    
۱۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه۱.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
۱۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۱۸۵.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۵۸.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۵۸.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمیة»، ج۱، ص۳۰۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 1 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 39 نهج البلاغه
جعبه ابزار