• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَمیْم (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَمیْم: (مِن فَوْقِ رُؤُسِهِمُ الْحَمیمُ)
«حَمیْم» از مادّه‌ «حَمّ» به معنای آب داغ و سوزان یکی از نوشابه‌های دوزخیان می‌باشد؛ در برابر انواع «شراب طهور» که در آیات قبل، برای بهشتیان ذکر شده بود، و نیز به معنای «شی‌ء داغ» است. و در آیه ۴۲ سوره‌ «واقعه» به معنای آب سوزان است که، در آیات دیگر قرآن نیز به آن اشاره شده است. مانند آیه ۱۹ «حج: » (یُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِهِمُ الْحَمِیْمُ) «بر سر آنها آب سوزان ریخته می‌شود». «یحموم» نیز از همین ماده است و در اینجا به تناسب «ظل» (سایه) به «دود غلیظ و سیاه و داغ» تفسیر شده است، و سپس به «دوستان گرم و بسیار صمیمی» نیز اطلاق شده است.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با آیات:

۱.۱ - آیه ۱۹ سوره حج

(هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِي رَبِّهِمْ فَالَّذِينَ كَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِيَابٌ مِّن نَّارٍ يُصَبُّ مِن فَوْقِ رُؤُوسِهِمُ الْحَمِيمُ)(این دو گروه، دشمن یکدیگرند که درباره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند؛ کسانی که کافر شدند، لباس‌هایی از آتش برای آنها بریده شده، و مایع سوزان بر سرشان ریخته می‌شود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى براى كفار لباس از آتش مى‌برند، و از بالاى سرشان آب جوش بر سرشان مى‌ريزند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۴۲ سوره واقعه

(فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ) (آنها در میان بادهای کُشنده و آب سوزان قرار دارند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه حمیم به معنای آب بسیار داغ است، و تنوین در آخر سموم و حمیم عظمت آن دو را می‌رساند. (در فارسی هم وقتی می‌خواهیم بفهمانیم فلانی شجاعت عجیبی به خرج داد، می‌گوییم: فلانی شجاعتی کرد، یعنی شجاعتی وصف‌ناپذیر). (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۳ - آیه ۵۴ سوره واقعه

(فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ) (و روی آن از آب سوزان می‌نوشید.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در این آیه خدای تعالی به رسول گرامی خود دستور می‌دهد از استبعاد آنان نسبت به معاد پاسخ داده، آن را تثبیت کند، و آن گاه به ایشان خبر دهد که در روز قیامت چه زندگیی دارند، طعام و شرابشان چیست؟ طعامشان زقوم و شرابشان حمیم است. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۴ - آیه ۹۳ سوره واقعه

(فَنُزُلٌ مِّنْ حَمِيمٍ) (با آب سوزان دوزخ پذیرایی می‌شود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: معناى آيه اين است كه: و اما اگر چنانچه آن مرده از اهل تكذيب و ضلالت باشد، پذيرايى و ضيافتى از آب سخت داغ و نوش جانى از حرارت آتش خواهد داشت. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۵ - آیه ۵۷ سوره ص

(هَذَا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَغَسَّاقٌ) (این مایع سوزان و مایع بدبویی است که باید از آن بچشند!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه حميم به معناى حرارت بسيار زياد است. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۶ - آیه ۱۰ سوره معارج

(وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا) (و هیچ دوستی صمیمی سراغ دوستش را نمی‌گیرد!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه حمیم به معنای خویشاوند نزدیکی است که انسان اهتمام به امر او داشته و برایش دلسوزی بکند، و این جمله اشاره است به سختی روز قیامت، به‌طوری‌که هر انسانی در آن روز آن‌قدر مشغول به خویشتن است که به کلی نزدیکان خود را از یاد می‌برد، به‌طوری‌که هیچ حمیمی از حال حمیم خود نمی‌پرسد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۷ - آیه ۲۵ سوره نبا

(إِلَّا حَمِيمًا وَغَسَّاقًا) (جز آبی سوزان و مایعی از چرک و خون.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه حميم به معناى آب بسيار داغ است. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. حج/سوره۲۲، آیه۱۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۵۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۵۰.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۶۸.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۳۴۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۲۳۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۲۴۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۲۹۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۵، ص۳۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۵۴.    
۱۱. حج/سوره۲۲، آیه۱۹.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۴.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۰۹.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۶۱.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۹۷.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۳۹.    
۱۷. واقعه/سوره۵۶، آیه۴۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۵.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۱۴.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۲۴.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۵۸.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۶۸.    
۲۳. واقعه/سوره۵۶، آیه۵۴.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۶.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۱۶.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۲۶.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۶۳.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۶۹.    
۲۹. واقعه/سوره۵۶، آیه۹۳.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۷.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۴۲.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۴۰.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۹۱.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۸۰.    
۳۵. ص/سوره۳۸، آیه۵۷.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۵۶.    
۳۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۳۴.    
۳۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۱۹.    
۳۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۲۲.    
۴۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۳۷۳.    
۴۱. معارج/سوره۷۰، آیه۱۰.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۸.    
۴۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۰.    
۴۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۹.    
۴۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۰۲.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۲۱.    
۴۷. نبا/سوره۷۸، آیه۲۵.    
۴۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸۲.    
۴۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۷۲.    
۵۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۶۸.    
۵۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۴۳.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۴۴.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حَمیْم»، ص۱۹۶.    






جعبه ابزار