• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حِمار (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حِمار (به کسر حاء)، از واژگان قرآن کریم به معنای خر است. جمع این واژه به صورت حُمُر (به ضم حاء و میم) و حَمیر (به فتح حاء) به معنی الاغ در قرآن به کار رفته است.



حِمار به معنی خر است.


(مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوها کَمَثَلِ‌ الْحِمارِ یَحْمِلُ اَسْفاراً) (داستان كسانى كه مكلّف به تورات شدند ولى حق آن را ادا نكردند، مانند داستان درازگوشى است كه كتاب‌هايى حمل مى‌كند.) جمع آن در قرآن حُمُر و حَمیر آمده است مثل‌: (وَالْخَیْلَ وَالْبِغالَ وَالْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوها...) (همچنين اسب‌ها و استرها و الاغ‌ها را آفريد، تا بر آنها سوار شويد.) (کَاَنَّهُمْ‌ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ) «گوئی خران رم کرده‌اند که از شیر گریخته‌اند.» ناگفته نماند: منظور از ذکر حمار و حمر، فهماندن مطلب و تجسیم واقعیّت است و گرنه آن طور که ما در مثل زدن بالاغ قصد تحقیر حیوان و یا شخص را داریم در میان عرب معمول نیست و حتی تشبیه به الاغ گاهی مدح و مراد از آن صبور و فرمانبردار بودن است. در آیه شریفه نیز نظر عدم فائده اهل تورات از تورات است چنانکه الاغ از بار کتاب استفاده نمی‌کند، همچنین در تشبیه اعراض‌کنندگان از کلام حقّ به خران رم کرده.
ایضا در آیه‌: (اِنَّ اَنْکَرَ الْاَصْواتِ لَصَوْتُ‌ الْحَمِیرِ) (زشت‌ترين صداها صداى خران است.) بیان واقعیّت است وگرنه الاغ اهلی حیوان مطیعی است که مورد استفاده انسان است و در آیه ۸ سوره نحل که گذشت خداوند آن را از نعمت‌های خود شمرده و آن را در مقام امتنان آورده است.
(وَمِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ اَلْوانُها...) حمر در آیه شریفه جمع احمر به معنی سرخ است یعنی: «و از کوه‌ها تکّه‌های سفید و سرخ به رنگ‌های گوناگون است.»


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۸۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۶.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۱۰۲.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۷۶.    
۵. جمعه/سوره۶۲، آیه۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۵۳.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۹، ص۲۶۶.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۴۴۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۸.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۱۲.    
۱۱. نحل/سوره۱۶، آیه۸.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۶۸.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۲، ص۲۱۲.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۳۱۰.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۱۴۲.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۳۲.    
۱۷. مدثر/سوره۷۴، آیه۵۰.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۲۰، ص۹۹.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰ ص۱۵۶.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۸۸.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۸۷.    
۲۲. لقمان/سوره۳۱، آیه۱۹.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۱۲.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۶، ص۲۱۹.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۳۲۷.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۸۸.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۱۸۵.    
۲۸. فاطر/سوره۳۵، آیه۲۷.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۷، ص۴۲.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۸.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۲۴۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حمار»، ج۲، ص۱۸۱.    






جعبه ابزار