حِمار (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حِمار (به کسر حاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خر است.
جمع این واژه به صورت
حُمُر (به ضم حاء و میم) و
حَمیر (به فتح حاء) به معنی الاغ در
قرآن به کار رفته است.
حِمار به معنی خر است.
به مواردی از
حِمار که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوها کَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ اَسْفاراً.) (داستان كسانى كه مكلّف به
تورات شدند ولى حق آن را ادا نكردند، مانند داستان درازگوشى است كه كتاب‌هايى حمل مى‌كند.)
(وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوها.) (هم‌چنين اسب‌ها و استرها و الاغ‌ها را آفريد، تا بر آن‌ها سوار شويد.)
جمع آن در قرآن حُمُر و حَمیر آمده است.
(کَاَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ) «گویی خران رم کرده‌اند که از شیر گریخته‌اند.»
ناگفته نماند: منظور از ذکر حمار و حمر، فهماندن مطلب و تجسیم واقعیّت است وگرنه آن طور که ما در مثل زدن به الاغ قصد تحقیر حیوان و یا شخص را داریم در میان عرب معمول نیست و حتی تشبیه به الاغ گاهی
مدح و مراد از آن صبور و فرمانبردار بودن است. در آیه شریفه نیز نظر عدم فایده اهل تورات از تورات است چنان‌که الاغ از بار کتاب استفاده نمی‌کند، هم‌چنین در تشبیه اعراض‌کنندگان از کلام حقّ به خران رم کرده.
(زشت‌ترين صداها صداى خران است.)
ایضا در
آیه فوق بیان واقعیّت است وگرنه الاغ اهلی حیوان مطیعی است که مورد استفاده انسان است و در آیه ۸
سوره نحل که گذشت
خداوند آن را از نعمت‌های خود شمرده و آن را در مقام امتنان آورده است.
(وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ اَلْوانُها.) «و از کوه‌ها تکّه‌های سفید و سرخ به رنگ‌های گوناگون است.»
حمر در آیه شریفه جمع احمر به معنی سرخ است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حمار»، ج۲، ص۱۸۱.
