حماد بن اسحاق جهضمی (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حماد بن اسحاق جهضمی (
۱۹۹-
۲۶۷ق)، از محدثان و فقهای برجسته
مالکی مذهب قرن سوم هجری قمری بود.
حماد مورد احترام
خلفای بنی عباس بود و نزد ایشان منزلتی خاص داشت و از یاران و همراهان ویژه
موفق عباسی و امیر سپاه وی به شمار می‌رفت.
ابواسماعیل حماد بن اسحاق بن اسماعیل بن حماد ازدی بصری بغدادی جهضمی، به سال
۱۹۸ یا ۱۹۹ق در
بصره به دنیا آمد.
از دوران کودکی و رشد وی اطلاعی در دست نیست. وی پس از بالندگی به تحصیل علوم روی آورد و
فقه را نزد
احمد بن معدل فرا گرفت.
قاضی عیاض وی را در زمره فقهای مالکی به شمار آورده و نوشته که او
حدیث را از بزرگانی چون
ابومصعب زهری،
ابومحمد حکمی و
قعنبی استماع و روایت کرده است.
ابن جوزی او را از محدثان و فقهای برجسته فقه مالکی دانسته که تلاش بسیاری در ترویج و نشر این مذهب داشته است.
به هر حال حماد دارای شاگردان و راویان بسیاری بوده که از آن میان افرادی چون پسرش
ابراهیم بن حماد،
محمد بن جعفر خرائطی و
حسین بن اسماعیل محاملی را می‌توان نام برد.
حماد مورد احترام خلفای بنی عباس بود و نزد ایشان منزلتی خاص داشت و از یاران و همراهان ویژه موفق عباسی برادر
معتمد عباسی (خلافت
۲۵۶-
۲۷۹ق) و امیر سپاه وی به شمار می‌رفت،
هر چند پیش از این زمانی به دلیلی مورد
خشم و
غضب مهتدی عباسی (خلافت
۲۵۵-۲۵۶ق) واقع شد، به گونه‌ای که به وی تازیانه زدند و در شهر گردانیدند و برادرش اسماعیل نیز از
قضاوت عزل گردید.
آشنایی حماد به
فقه اسلامی سبب شد تا مدتی قضاوت
بغداد را برعهده گیرد. او را فردی
موثق دانسته‌اند.
جهضمی در نهایت به سال ۲۶۷ق در شهر
شوش از نواحی
خوزستان درگذشت.
حماد دارای آثار و تالیفاتی است که عبارت‌اند از:
- المهادنه
- الرد علی الشافعی
- ترکة النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم). (دیگر منابع: )
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حماد ازدی»، ج۱، ص۲۹۲.
