حق مرخصی زندانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

حق مرخصی زندانی از مباحث فقهی و حقوقی مربوط به حقوق زندانی و درباره حق مرخصی زندانی بحث می‌کند. بعضی حقّ مرخصی را از جمله حقوق زندانیان شمرده‌اند، اما نص یا فتوایی که به این مساله اشاره داشته باشد یا چیزی که دلالت کند پیامبر (صلّی‌اللّه‌علیه‌وآ‌له) یا یکی از معصومان (علیهم‌السّلام) به زندانی اجازه داده باشند به دیدار خانواده و نزدیکان خود برود، وجود ندارد.

---

برخی از معاصران از روایت عبدالله بن سنان از امام صادق (علیه‌السلام) که می‌گوید: زندانیان به نماز جمعه فرستاده شوند، برداشت و استظهار می‌کنند که به آنان مرخصی داده شود تا به دیدار نزدیکان خود بروند:
روی عبد اللّه بن سنان، عن ابی عبداللّه (علیه‌السّلام) انّه قال: علی الامام ان یخرج المحبسین فی الدین یوم الجمعة الی الجمعة و یوم العید الی العید فیرسل معهم، فاذا قضوا الصلاة و العید، ردّهم الی السجن؛ عبداللّه بن سنان از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت می‌کند که فرمود: بر امام است که زندانیان بدهکار را روز جمعه به مراسم جمعه و روز عید به مراسم عید بفرستد و کسی را با ایشان می‌فرستد و وقتی مراسم نماز و عید برگزار شد آنان را به زندان بازمی‌گرداند.

---

قضاء و شهاده: ممکن است از آن، چنین فهمیده شود که در روز عید می‌شود به آنان اجازه داد به دیدار خانواده و خویشان نیز بروند. مگر اینکه مراد از عید تنها نماز عید باشد که بعید است. حج واجب هم به نماز ملحق می‌شود.
نظر نگارنده: اشارۀ خوبی است، ولی خلاف ظاهر است؛ زیرا در روایت می‌گوید: «… روز جمعه به نماز جمعه و …»؛ یعنی آنان را برای اقامۀ نماز جمعه و نماز عید بیرون می‌آورد. اضافه بر آن قرینه‌ای وجود دارد که این معنا را نفی می‌کند و آن قید «زندانیان بدهکار» است؛ در حالی که باید این افراد در تنگنا قرار گیرند تا حقّ مردم را بپردازند؛ مگر اینکه کلمۀ «دین» به کسر خوانده شود تامل کنید.
در عین حال، ما از قول به جواز مرخصی برای زندانیان، در صورتی که حاکم صلاح بداند و با هدف سخت‌گیری بر بعضی از زندانیان، منافات نداشته باشد، مضایقه نداریم.
کما اینکه از مسالک الافهام امکان خروج زندانیان برای حاجت و کار برمی‌آید؛ زیرا شهید ثانی می‌گوید: اگر از زندان یا خارج زندان، وقتی برای حاجتی خارج شده باشد، چیزی بدزدد… از این عبارت برمی‌آید که خروج از زندان برای نیاز و حاجت مجاز است.

---