• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حفص بن غیاث نخعی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: حفص بن غیاث نخعی.


حفص بن غیاث عنبری (۱۱۷-۱۹۴ق)، از فقیهان مورد اعتماد، حافظان حدیث و از اصحاب و یاران امام باقر، امام صادق و امام کاظم (علیهم‌السّلام) به شمار می‌رفت که از این بزرگواران روایت نموده است.
بیشتر ارباب رجال او را عامی مذهب دانسته‌اند، اما برخی متاخران گفته‌اند که ایشان در باطن شیعه بود و از باب تقیه، اظهار تشیع نمی‌کرد.



ابوعمر حفص بن غیاث بن طلق عنبری نخعی کوفی ازدی، اهل کوفه بود و در سال ۱۱۷ق دیده به جهان گشود. از اصحاب و یاران امام باقر، امام صادق و امام کاظم (علیهم‌السّلام) به شمار می‌رفت و از این بزرگواران روایت نموده است.
وی همچنین از افرادی چون عاصم احول، هشام بن عروه، ابن جریح و اعمش روایت کرده است.


حفص از فقیهان مورد اعتماد و از حافظان حدیث بود و در حدود سه ـ چهار هزار حدیث از حفظ روایت می‌کرد. بیشتر ارباب رجال او را عامی مذهب دانسته‌اند، اما برخی متاخران گفته‌اند که ایشان در باطن شیعه بود و از باب تقیه، اظهار تشیع نمی‌کرد.
افرادی چون فرزندش عمر بن حفص، ابن ابی شیبه، سفیان بن وکیع و دورقی از او روایت نموده‌اند.
وی قضاوت شهر بغداد را در زمان‌ هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) برعهده داشت و سپس قضاوت شهر کوفه را پذیرفت.


کتاب الحدیث که مشتمل بر ۱۷۰ حدیث است، اثر نخعی است.


ایشان سرانجام در سال ۱۹۴ق در کوفه درگذشت. برخی زمان وفات او را سال‌های ۱۹۵ و ۱۹۶ق نیز آورده‌اند.


لازم به ذکر است از آنجا که حفص در سال ۱۱۷ق به دنیا آمده، احتساب او از اصحاب امام باقر (علیه‌السّلام) (م ۱۱۴ق) ممکن نیست و هیچ‌یک از روایات حفص هم از امام باقر (علیه‌السّلام) نقل نشده است. اسماعیل پاشا به اشتباه دو کتاب حفص بن عمر را به حفص بن غیاث نسبت داده است. (دیگر منابع: )


۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۶۴.    
۲. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۱۹۶.    
۳. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۱۱۸.    
۴. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۱۷۵.    
۵. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۴۷.    
۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۳۴.    
۷. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۶، ص۲۰۵.    
۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۱۸۵.    
۹. عجلی، احمد بن عبدالله، تاریخ الثقات، ص۱۲۵.    
۱۰. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۱۹۰-۱۹۱.    
۱۱. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۶، ص۲۰۶.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۲۳.    
۱۳. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۳۴.    
۱۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۲۵.    
۱۵. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۳۵.    
۱۶. عصفری، خلیفة بن خیاط، طبقات خلیفة بن خیاط، ص۲۹۰.    
۱۷. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۱۹۶.    
۱۸. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۳۳.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۳، ص۱۵۲.    
۲۰. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۴۳.    
۲۱. شیخ طوسی، الفهرست، ص۶۱.    
۲۲. حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۴۴۸.    
۲۳. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۴۴۰.    
۲۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۶۹.    
۲۵. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۱۷۳.    
۲۶. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۵۶۷.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حفص عنبری»، ج۱، ص۲۸۸-۲۸۹.






جعبه ابزار