• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَضَر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَضَر (به فتح حاء و ضاد) و حُضور (به ضم حاء) از واژگان قرآن کریم به معنای حاضر شدن است.
حَضَر ضد غائب شدن آمده است.
مشتقات حَضَر که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
حَضَر (به فتح حاء و ضاد) به معنای حاضر شدن،
اُحْضِرَت (به ضم همزه، سکون حاء و کسر ضاد) به معنای حاضر،
مُحْتَضَر (به ضم میم، سکون حاء و فتح تاء) به معنای حاضر شده است.


حَضَر و حُضور به معنای حاضر شدن و ضدّ غائب شدن است.



به مواردی از حَضَر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حَضَر (آیه ۱۳۳ سوره بقره)

(اَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ اِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ...)
«یا شما آن دم که مرگ یعقوب در رسید حاضر بودید؟»

۲.۲ - اُحْضِرَت (آیه ۱۲۸ سوره نساء)

(وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ وَ اُحْضِرَتِ‌ الْاَنْفُسُ الشُّحَّ..)
«سازش کردن خوب است. جان‌ها بر بخل حاضر شده هستند.»
یعنی بخل از غرایز نفسانی است و بخل هر نفس در آن حاضر است و به واسطه آن از منافع خویش دفاع می‌کند.

۲.۳ - مُحْتَضَر (آیه ۲۸ سوره قمر)

(وَ نَبِّئْهُمْ اَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَیْنَهُمْ کُلُّ شِرْبٍ‌ مُحْتَضَرٌ)
«آن‌ها را خبر ده که آب میانشان قسمت شده است و هر قسمت، اهلش در آن حاضر می‌شود. (نوبتی برای آن‌ها و نوبتی برای ناقه صالح
محتضر یعنی حاضر شده. علی هذا «مُحْتَضَرٌ» به صیغه مفعول وصف نوبت است نه وصف اهل آن.

۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۵۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۴۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۷۲.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۳۳.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ص۴۶۶.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ص۳۰۹.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۶۹.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ص۴۰۰.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۱۲۸.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۱۶۳.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۰۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۷۹.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۸۴.    
۱۴. قمر/سوره۵۴، آیه۲۸.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۲.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۰.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۳۷.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۸۹.    
۱۹. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۴، ص۲۰۰.    
۲۰. جوهری، ابونصر، صحاح تاج اللغة، ج۲، ص۶۳۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حضر»، ج۲، ص۱۵۱.    






جعبه ابزار