حصر موصوف بر صفت (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حصر موصوف بر صفت، اختصاص
شیء یا شخص یا امور معینی به
صفت معین به طور
حقیقی یا
مجازی است.
از اقسام حصر، حصر موصوف بر صفت است.
حصر موصوف بر صفت بر دو قسم است:
مانند: «ما زید الا کاتب»؛ یعنی زید غیر از
کتابت صفتی ندارد. این نوع حصر بسیار
کمیاب است؛ زیرا احاطه بر همه صفات یک شیء که یکی از آن‌ها ثابت شود و بقیه نفی شوند،
ممکن نیست؛ و بر فرض امکان، بسیار بعید است که چیزی فقط یک
صفت داشته و همه اوصاف را فاقد باشد. همچنین در قرآن مثالی برای آن نیست.
مانند: (وما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل).
محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فقط فرستاده
خدا است و پیش از او
فرستادگان دیگری نیز بودند.
در
جنگ احد بسیاری از
صحابه،
شایعه فوت پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را چنان سنگین شمردند که گویا از معنای
رسالت خبر نداشتند و آن را ملازم با جاودانگی و عدم
مرگ تصور می‌کردند؛ لذا
خداوند متعالی برای هشدار به اینان، با آیه (وما محمد الا رسول…) حصر موصوف بر صفت کرد تا بدانند
حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فقط رسول خدا است، نه حی لایموت؛ بلکه او هم مثل دیگران می‌میرد.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حصر موصوف بر صفت».
