• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن علوی‌کیا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حسن علوی‌کیا از ژنرال‌های برجسته دوران پهلوی و از بنیان‌گذاران سازمان ساواک بود. او معاون امنیت داخلی ساواک در دوره تیمور بختیار و قائم‌مقام ساواک در دوره تیمسار پاک‌روان بود. آخرین مسئولیت وی ریاست ساواک برلین بود که بعد از سفر شاه به آلمان در بهار سال ۱۳۴۶ و تظاهرات دانش‌جویان، از این سمت برکنار شد.


حسن علوی‌کیا فرزند ابوتراب در سال ۱۲۹۱ه. ش در شهرستان همدان متولد شد.
[۱] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۷۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
[۲] رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک نصرت الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴‌.
وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را به ترتیب در همدان و اصفهان و مدرسه سن لویی تهران گذراند و در سال ۱۳۱۱ وارد دانشکده افسری شد و در سال ۱۳۱۳ با درجه ستوان دومی ‌فارغ‌التحصیل گردید.
[۳] شاهدی، مظفر، ساواک، سازمان اطلاعات و امنیت کشور، ص۸۳۲، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۸۶.
وی دارای لیسانس حقوق هم بود و در سال ۱۳۳۵ با درجه سرتیپی از ارتش به ساواک منتقل شد و تا سال ۱۳۴۱ در آن حوزه در درجه قائم مقامی‌ ساواک باقی ماند. وی سپس به سمت ریاست نمایندگی ایران در آلمان منصوب شد و تا سال ۱۳۴۶ به کارش در نمایندگی آلمان خاتمه داد و بازنشسته گردید.
[۴] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۷۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.

علوی‌کیا در سال ۱۳۳۶ معاون قائم‌مقام ساواک بود و در کشف فعالیت‌های کودتا نقش فعالی داشت. او چند روز قبل از کودتای ۲۸ مرداد در اصفهان رابط تهران و افسران لشکر بود. در ۳۱ شهریور ۱۳۳۶ ارتقای درجه از سرهنگی به سرتیپی یافت.
[۵] سفری، محمدعلی، قلم و سیاست‌گذری بر تاریخ معاصر ایران، از کودتای ۲۸ مرداد تا ترور منصور، ص۲۵۵، چاپ اول، تهران، خورشید، ۱۳۷۳.
علوی‌کیا، که معاون دوم بختیار در امور اداری مالی ساواک بود.
[۶] فردوست، حسین، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج۱، ص۴۱۰، در ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، ۱۳۷۰ ش.
علوی‌کیا از زندانیان سیاسی رشوه می‌گرفت تا آن‌ها را آزاد کند، او پول‌های ساواک را حیف و میل می‌کرد
[۷] طلوعی، محمود، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، ج۲، ص۹۹۲، چاپ اول، ۱۳۷۲.
و...

وی از دسته نظامیانی بود که با شاپور ‌جی جیره‌خوار انگلیس رابطه نزدیک داشت.
[۸] رستمی، فرهاد، خاندان پهلوی به روایت اسناد ساواک، ص۲۶۸، مطالعات تاریخ معاصر، ۱۳۸۲.
[۹] رستمی، فرهاد، خاندان پهلوی به روایت اسناد ساواک، ص۲۹۶، مطالعات تاریخ معاصر، ۱۳۸۲.
[۱۰] رجال عصر پهلوی، ص۱۵۵، به روایت اسناد ساواک نصرت‌الله معینیان به روایت اسناد ساواک.
سرتیپ حسن علوی‌کیا از دیرباز، از همان زمان که ریاست شعبه تجسس رکن دوم ستاد ارتش را در اوایل دولت دکتر مصدق به دست داشت، با سِر شاپور ریپورتر و اینتلیجنس سرویس بریتانیا در ارتباط بود. به همین دلیل، ‌اندکی بعد علوی‌کیا به‌ دلیل «ارتباط محرمانه با دربار»، «مخالفت با دولت مصدق»، «کارشکنی در امور» و «رسانیدن اقدامات و اطلاعات محرمانه به مخالفین» از این سمت برکنار شد و سرهنگ حسین‌قلی سررشته جای‌گزین وی گردید. سررشته از افسران وفادار به نهضت ملی بود. ارتشبد حسین فردوست، رئیس دفتر ویژه اطلاعات شاه که در ۱۳۴۰ به عنوان قائم‌مقام ساواک جای‌گزین علوی‌کیا شد، در خاطراتش می‌نویسد: «... که حدود یک سال بعد از تشکیل دفتر ویژه اطلاعات با حفظ سمت به جای سرتیپ علوی‌کیا، رئیس قائم‌مقام ساواک نیز شدم...».
[۱۱] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۴۴.
وی بارها توسط سفارت انگلیسی MI- ۶ که به سرکردگی شاپور جی بود، همراهی می‌کرد. وی به همراه نصیری (رئیس ساواک) و خسرو معتضد (معاون ساوک) و چند تن دیگر به مهمانی سفارت دعوت می‌شدند که در این میهمانی شاپور جی نیز حضور داشته،در کنار رئیس MI- ۶ نشسته و صحبت‌ها را ترجمه می‌کرد.
[۱۲] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۴۶.


در اسناد و مدارک موجود آمده است که برادران رشیدیان در محاورات خصوصی با اطرافیانشان مدعی‌اند که عده‌ای از مقامات ارتشی وی را در مبارزه با دولت کنونی حمایت می‌کنند و به خصوص در برابر اطرافیانشان سعی دارند که خود را مورد اعتماد و تأیید تیمسار علوی‌کیا و سایر مقامات سازمان امنیت وانمود نمایند و به این طریق به آنان قوت قلب دهند.
[۱۳] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۱۸۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
و هم‌چنین اسدالله رشیدیان برای آزادی ۸ نفر از زندانیان چاپ‌خانه‌ها که توسط سازمان امنیت بازداشت گردیده‌اند، با سرهنگ مولوی رئیس سازمان تماس و چون از این تماس نتیجه‌ای حاصل نشد، قرار است با سرتیپ علوی‌کیا ملاقات نمود و پیرامون آزادی زندانیان مذاکراتی به عمل آورد.
[۱۴] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۸۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.


در مورد شبکه‌های اطلاعاتی انگلیس در ایران این‌که انگلیسی‌ها به وجود یک شبکه اطلاعاتی به نام «دفتر ویژه اطلاعات» اکتفا نکردند و این تشکیلات را برای کسب خبر کافی ندانستند و شمال ایران هم به علت هم‌جواری با شوروی از جمله اهداف مهم انگلیسی‌ها بود که در آن‌جا شبکه‌ای به نام سرتیپ ماهوتیان را راه‌اندازی کردند. در واقع این شبکه را سرتیپ ماهوتیان ایجاد کرد. و باز هم فردوست ریاست آن‌جا را بر عهده داشت، طبق گفته‌های فردوست: «... روزی سرتیپ ماهوتیان (که عنوان معاون ساواک) به من اطلاع داد که سال‌هاست زیر نظر انگلیسی‌ها به تشکیل این شبکه مخفی اطلاعاتی در شمال کشور دست زده است و تاکنون همه مخارج آن توسط سرتیپ علوی‌کیا (قائم‌مقام قبلی ساواک) و از بودجه سری ساواک تأمین می‌شود». روشن است که با رفتن علوی‌کیا، انگلیسی‌ها می‌توانستند مسئولیت اداره شبکه فوق را مستقیماً به رئیس ساواک (سرلشکر پاک‌روان) محول کنند.
[۱۵] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۴۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
و در مورد پرداخت مقرری ماهیانه ماهوتیان اضافه می‌کند که: «تا حال رویه این بوده که علوی‌کیا از رئیس ساواک وجه اخذ می‌کرده و تحویل می‌داده است».
[۱۶] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۴۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
[۱۷] رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۵۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.


علوی‌کیا در ساواک دوست و همکار بختیار (نخست‌ وزیر وقت) بود، وی در ساواک به عنوان دلال تیمور عمل می‌کرد و سالیانه مبلغ هنگفتی را سوء استفاده می‌کرد، او از این طریق بسیار ثروتمند شده بود و ضمن تجارت با شیخ‌نشین‌ها در زمان حضور در آلمان در کار معامله اسلحه و ارتباط با سرویس‌های اطلاعاتی غربی بود.
[۱۸] رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک نصرت الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص۱۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴‌.
نمونه‌ای از سوء استفاده‌های مالی او به این صورت بود که بختیار همکار وی فرد ثروتمندی را به اتهام وابستگی مثلاً به حزب توده دستگیر و علوی‌کیا به او مراجعه و با دریافت میلیون‌ها تومان ژول او را آزاد می‌کرد. این سوء استفاده‌ها به حدی بود که فردوست آن را غیر قابل تحمل توصیف کرد.
[۱۹] رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک نصرت الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص۱۵۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴‌.


در دوران حکومت محمدرضا پهلوی٬ سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) از سوی سازمان سیا پایه‌گذاری شد؛ اما٬ براساس یک برنامه‌ریزی هدایت شده، سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) جای‌گزین سازمان جاسوسی آمریکا شد؛ اما هراس محمدرضا نسبت به عکس‌العمل مردم مسلمان ایران ـ به‌ویژه روحانیت و هماهنگی این دو طیف ـ در اعتراض به موضوع مزبور، موجب گردید که این ارتباط به شکل مخفیانه و نیمه‌آشکار تعقیب و پی‌ریزی شود و در واقع، ساواک به توسط موساد در راستای تحقق اهداف اسرائیل، تقویت و گسترش یافت.
[۲۰] احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۱۴.
[۲۱] احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۸.
[۲۲] جنگ‌های اسرائیل، ص۲۳۱ تا ۲۳۲.
طبق تصمیمات متخذه قبلی٬ «روز شانزدهم نوامبر ۹۱۹۵، حییم هرتزوک روز دوشنبه ٢٤ مرداد، جلسه کمیته هماهنگی رؤسای سازمان‌های اطلاعاتی ایران و اسرائیل با حضور سپهبد بختیار٬ آقایان ‌هارل٬ کاروز٬ سرتیپ پاک‌روان و سرتیپ علوی‌کیا منعقد شد».
[۲۳] عزری، مئیر، یادنامه، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم، جلد اول، ص۷۱۰.
[۲۴] عزری، مئیر، یادنامه، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم، جلد اول، ص۶.
[۲۵] عزری، مئیر، یادنامه، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم، ج۱، ص۱۰.
آقای‌هارل اظهارات زیر را نمود: در اوایل سال ۱۳۳۹ش شاه از سپهبد بختیار نخستین رئیس ساواک خواست تا مراتب علاقه‌مندی ایران را در خصوص همکاری اطلاعاتی با اسرائیل به مقامات آن کشور اعلام کند. "با توجه به وضع حساس دو کشور و شرایط بحرانی جهانی٬ چنان‌چه در سیاست عالی و در فعالیت بین‌المللی دو کشور هماهنگی ایجاد شود و درباره هدف‌های کلی که بین دو کشور می‌باشد٬ تبادل نظر٬ مشورت و توافق به عمل آید٬ در این‌جا آقای ‌هارل تذکر داد که وضع جهان و خاورمیانه طوری است که پشتیبانی و حفظ منافع ایران از لحاظ اسرائیل جنبه حیاتی دارد و هر عملی که دولت اسرائیل به نفع ایران انجام می‌دهد٬ در حقیقت قدمی‌ است که به نفع خود اسرائیل برداشته شده است، بدون شک خواهیم توانست در صحنه بین‌المللی نقش مؤثری بازی کنیم و خطراتی که قابل توجه می‌باشد٬ رفع سازیم.
[۲۶] احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۳۱۵.
[۲۷] احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۱۵.
[۲۸] احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۱۴.
[۲۹] احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۲.
«جنگ میان پنهان‌کنندگان پیوند ایران و اسرائیل به پیشوایی آرام و بختیار با گروهی که آشکار شدن این پیوند را باور داشتند به رهبری‌کیا با برپایی جشن نوروز (بیست و دوم ماه مارس ۱۹۶۰)، در باغ بزرگ وی در ایوانکی (روستایی نزدیک ورامین و شریف‌آباد)، آغازید».
[۳۰] عزری، مئیر، یادنامه، ج۱، ص۸، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم.
[۳۱] عزری، مئیر، یادنامه، ج۱، ص۱۰، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم.
تیمور بختیار از ۱۳۳۶ش در کابینه‌های اقبال، شریف امامی‌ و امینی معاون نخست وزیر و رئیس ساواک بود.
[۳۲] بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۲۱، تهران، ۱۳۶۶ ش.
[۳۳] بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۴۳، تهران، ۱۳۶۶ ش.
[۳۴] بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۵۷، تهران، ۱۳۶۶ ش.
کارمندان ساواک را، که از ابتدا با کمک آمریکا و اسرائیل تأسیس شده بود، از افراد دفتر فرمان‌داری نظامی ‌تهران و اداره اطلاعات رکن ۲ ارتش برگزیدند،
[۳۵] لاجوردی، حبیب، اتحادیه‌های کارگری و خودکامگی در ایران، ص۳۷۹، ترجمة ضیاء صدقی، تهران، ۱۳۶۹ ش.
بختیار هم‌چنین بخش‌های پراکنده در شهربانی، وزارت کشور، ضد اطلاعات ارتش و فرمان‌داری نظامی‌را حول محور ساواک گرد آورد.
[۳۶] بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۲۵، تهران، ۱۳۶۶ ش.
در ابتدا معاونان او، سرلشکر حسن پاک‌روان (معاون عملیاتی) و سرلشکر حسن علوی‌کیا (معاون اداری) بودند.
[۳۷] فردوست، حسین، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج۱، ص۴۱۰، در ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، ۱۳۷۰ ش.


فردوست در رابطه ایران با سایر کشورهای دیگر به عنوان نماینده نقش مهمی‌ را ایفا می‌کرد؛ از جمله این‌که «... در سال ۱۳۴۳ بود که روابط عربستان سعودی و آلمان غربی در وضعیت خوبی قرار نداشت و سعودی‌ها به تعدادی قطعات وسایل جنگی نیاز داشتند و مقداری هم سلاح‌های انفرادی سبک از آلمان‌ها می‌خواستند و آلمان‌ها جواب رد به سعودی‌ها می‌دادند. مقامات سعودی از محمدرضا خواهش کردند که او این وسایل را برای ایران بخرد و سپس تحویل عربستان سعودی دهد، محمدرضا با طیب خاطر قبول کرد و دستور داد که طبق لیست ارسالی وسایل تهیه و تحویل شود و معامله‌کننده هم فلانی (شخص فردوست) باشد. فردوست با لیست در‌خواست‌ها و یک چک به مبلغ ۳۲ میلیون دلار (وجه در بانک ژنو بود) به سوئیس رفتم و سرلشکر معتضد را با خود بردم. در ژنو، با سرتیپ علوی‌کیا، که نماینده ساواک شده بود، و دو نفر واسطه آلمانی منتظر ورود ما بودند. فردا صبح جلسه‌ای در بانک ژنو که این جلسه با حضور من و معتضد و سرتیپ علوی‌کیا و دو معاون آلمانی تشکیل شد، رئیس بانک گفت: «وجه چک در بانک موجود است، فقط می‌خواهیم بدانیم که موضوع معامله چیست؟»[۲۵] علوی‌کیا گفت: «شما فقط به عنوان رئیس هیئت بگویید که مقداری وسایل یدکی جنگی است! » که رئیس بانک قبول نکرد.
فردای همان روز تمام وجه به بانک آلمان شعبه کلن منتقل شد و رئیس بانکم آنجا بدونه سؤال کردن در مورد چیزی گفت: «لیت اقلام جنگی را برایش ببرند». پس از امضای معامله با رئیس بانک کلن فردوست به همراه علوی‌کیا به بانک ژنو رفتیم که در آن‌جا مبلغ ۸۰۰ هزار فرانک سویسی به حساب من ریخته شده بود که از علوی‌کیا پرسیدم که موضوع چیست؟ گفت: «آن دو واسطه‌ آلمانی به حساب شما ریخته‌اند، معمول بین‌المللی است».
[۳۸] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۲۲۵، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
هم‌چنین در کتاب فردوست آمده است که وی حتی با اعراب شیخ‌نشین هم معامله می‌کرده است.
[۳۹] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۴۰۸، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.


سرتیپ علوی‌کیا از امور فنی اداره کل ساواک سوء استفاده‌های بسیاری می‌کرد. او در بودجه سالی حدود پنج میلیون تومان برای وسایل فنی پیش‌بینی می‌کرد و چیزی حدود ده هزار تومان هزینه می‌کرد، این یکی از کوچک‌ترین سوء استفاده‌های علوی‌کیا بود.
[۴۰] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۴۳۷، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
وی دلال محبوب بختیار بود که دزدی‌های کلان را با یک‌دیگر تقسیم می‌کردند .
[۴۱] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۴۲۴، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
زمانی که در سال ۱۳۴۰ به ساواک رفتم، سرتیپ علوی‌کیا (قائم‌مقام سابق ساواک) فردی به نام یعقوب نیم‌رودی را به من معرفی کرد و گفت که محمدرضا اجازه داده که او با ساواک رابطه داشته باشد و تبادل اطلاعات نماید. نیمرودی درجه سرهنگ دومی‌داشت و رئیس اطلاعات سفارت مخفی اسرائیل بود. او یک ماه بعد به دیدن من آمد و ضمن تشکر از همکاری برخی ادارات کل ساواک (ادارات کل دوم و سوم و هشتم) پاکتی به من داد. دیدم که در پاکت مبلغ ۸۰ هزار تومان (یا ۶۰ هزار تومان) وجه نقد است. از او پرسیدم که این مبلغ چیست؟ پاسخ داد: "از بدو همکاری برون‌مرزی هر ماهه این مبلغ به سرتیپ علوی‌کیا بابت هزینه‌هایی که ساواک در این همکاری متحمل می‌شود، پرداخت می‌گردد! "پاکت را به او پس دادم و گفتم: فعلاً نزد خودتان باشد تا با علوی‌کیا ملاقات و موضوع را مطرح نمایم با سرتیپ علوی‌کیا ملاقات کردم و جریان را پرسیدم. گفت: "مدتی است که اسرائیلی‌ها ۳ پایگاه برون‌مرزی در غرب و جنوب ایران احداث کرده‌اند و بابت هزینه‌هایی که ساواک از این بابت متحمل می‌شود، هر ماهه این مبلغ را به ساواک می‌پردازند که به مسئول هزینه‌های سری ساواک داده می‌شود. "گفتم: اگر ساواک اجازه ایجاد این ۳ پایگاه را داده، دیگر اجازه خانه پرسنل اسرائیلی و تهیه غذا و سایر تسهیلات که با ستاد مرکز ساواک نیست و این‌ها در هر محلی که هستند رئیس ساواک آن منطقه می‌تواند، تسهیلات را فراهم آورد و هزینه مربوطه را خودشان بدهند. در حالی‌که پرداخت وجه به قائم‌مقام ساواک مثل این است که بابت اجازه ایجاد ۳ پایگاه به مقام عالی ساواک رشوه می‌دهند. علوی‌کیا گفت: "هر طور مصلحت بدانید. ظاهراً راه ‌حل پیشنهادی شما صحیح‌تر است! "به این ترتیب مسئله پول منتفی شد و نیمرودی دیگر هیچ بحثی در این باره نکرد. پاکروان اهل این حرف‌ها نبود؛ ولی به احتمال زیاد معتضد، که رئیس قست اطلاعات خارجی ساواک (یعنی ادارات کل دوم و هفتم) بود به اتفاق علوی‌کیا، با نیمرودی وارد معامله شده و این پول را میان خود تقسیم می‌کردند.
[۴۲] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۲۲۴، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
[۴۳] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۶۶، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
[۴۴] فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۶۷، اطلاعات، ۱۳۷۰.


رفیع‌زاده در استخدام افراد در ساواک بسیار با نفوذ بود؛ تا جایی که استخدام رفیع‌زاده براساس دستورالعمل سرلشکر پاک‌روان صورت گرفت. به نوشته او، رفیع‌زاده «فرد فوق‌العاده برجسته‌ای است»، به همین دلیل «مورد استفاده قرار گیرد.» براساس همین دستورالعمل از رفیع‌زاده خواسته شد، از عضویت در حزب زحمتکشان استعفا دهد و متعهد گردد وارد هیچ‌گونه دسته‌بندی حزب و فعالیت سیاسی نشود. رفیع‌زاده آشکارا از زیر بار تعهد دادن در مورد عدم فعالیت سیاسی شانه خالی کرد. او نوشت «تقبل» می‌کند، در هیچ‌گونه دسته‌بندی سیاسی فعالیت ننماید. سوابق رفیع‌زاده مورد بررسی واقع شد؛ اما به نظر معاونت دوم ساواک بهتر است از استخدام وی صرف نظر گردد، لیکن پرونده رفیع‌زاده توسط سرتیپ علوی‌کیا بررسی شد و او دستور داد، در این زمینه تجدید نظر به عمل آید. به عبارت بهتر علوی‌کیا بر این نظر بود که رفیع‌زاده باید در ساواک استخدام شود.
[۴۵] گزارش اداره کل چهارم به اداره کل ششم ساواک، مورخ ۱۳۳۸. ۴. ۲۲، ش. ۱۸۸۲ ب. ۴.


وی در بحبوحه انقلاب به پاریس فرار کرد.

۱. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۷۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۲. ↑ رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک نصرت الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴‌.
۳. ↑ شاهدی، مظفر، ساواک، سازمان اطلاعات و امنیت کشور، ص۸۳۲، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۸۶.
۴. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۱۷۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۵. ↑ سفری، محمدعلی، قلم و سیاست‌گذری بر تاریخ معاصر ایران، از کودتای ۲۸ مرداد تا ترور منصور، ص۲۵۵، چاپ اول، تهران، خورشید، ۱۳۷۳.
۶. ↑ فردوست، حسین، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج۱، ص۴۱۰، در ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، ۱۳۷۰ ش.
۷. ↑ طلوعی، محمود، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، ج۲، ص۹۹۲، چاپ اول، ۱۳۷۲.
۸. ↑ رستمی، فرهاد، خاندان پهلوی به روایت اسناد ساواک، ص۲۶۸، مطالعات تاریخ معاصر، ۱۳۸۲.
۹. ↑ رستمی، فرهاد، خاندان پهلوی به روایت اسناد ساواک، ص۲۹۶، مطالعات تاریخ معاصر، ۱۳۸۲.
۱۰. ↑ رجال عصر پهلوی، ص۱۵۵، به روایت اسناد ساواک نصرت‌الله معینیان به روایت اسناد ساواک.
۱۱. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۴۴.
۱۲. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۴۶.
۱۳. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۱۸۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۱۴. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۸۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۱۵. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۴۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۱۶. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۴۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۱۷. ↑ رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک رشیدیان به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۳۵۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۹.
۱۸. ↑ رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک نصرت الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص۱۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴‌.
۱۹. ↑ رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک نصرت الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص۱۵۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴‌.
۲۰. ↑ احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۱۴.
۲۱. ↑ احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۸.
۲۲. ↑ جنگ‌های اسرائیل، ص۲۳۱ تا ۲۳۲.
۲۳. ↑ عزری، مئیر، یادنامه، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم، جلد اول، ص۷۱۰.
۲۴. ↑ عزری، مئیر، یادنامه، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم، جلد اول، ص۶.
۲۵. ↑ عزری، مئیر، یادنامه، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم، ج۱، ص۱۰.
۲۶. ↑ احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۳۱۵.
۲۷. ↑ احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۱۵.
۲۸. ↑ احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۱۴.
۲۹. ↑ احمدی، عبدالرحمان، ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، ص۲.
۳۰. ↑ عزری، مئیر، یادنامه، ج۱، ص۸، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم.
۳۱. ↑ عزری، مئیر، یادنامه، ج۱، ص۱۰، ترجمه ابراهام حاخامی، اورشلیم.
۳۲. ↑ بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۲۱، تهران، ۱۳۶۶ ش.
۳۳. ↑ بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۴۳، تهران، ۱۳۶۶ ش.
۳۴. ↑ بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۵۷، تهران، ۱۳۶۶ ش.
۳۵. ↑ لاجوردی، حبیب، اتحادیه‌های کارگری و خودکامگی در ایران، ص۳۷۹، ترجمة ضیاء صدقی، تهران، ۱۳۶۹ ش.
۳۶. ↑ بهنود، مسعود، دولت‌های ایران از سیّدضیاء تا بختیار، ص۴۲۵، تهران، ۱۳۶۶ ش.
۳۷. ↑ فردوست، حسین، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج۱، ص۴۱۰، در ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، ۱۳۷۰ ش.
۳۸. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۲۲۵، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
۳۹. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۴۰۸، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
۴۰. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۴۳۷، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
۴۱. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۴۲۴، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
۴۲. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۲۲۴، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
۴۳. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۶۶، اطلاعات، ۱۳۷۰ ش.
۴۴. ↑ فردوست، حسین، از ظهور تا سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۶۷، اطلاعات، ۱۳۷۰.
۴۵. ↑ گزارش اداره کل چهارم به اداره کل ششم ساواک، مورخ ۱۳۳۸. ۴. ۲۲، ش. ۱۸۸۲ ب. ۴.


سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «حسن علوی‌کیا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۲۶.    


رده‌های این صفحه : تراجم | رجال سیاسی عصر پهلوی | ساواک | کودتای 28 مرداد | مقالات پژوهه | نظامیان عصر پهلوی
جعبه ابزار