حسن بن بهرام جنابی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حسن بن بهرام جنّابی، از بزرگان و رهبران
قرامطه در
قرن سوم قمری بود. وی در نبردی با
معتضد عباسی او را شکست داد.
ابوسعید، حسن بن بهرام جنّابی از اهالی جنّابه (گناوه) کنار
خلیج فارس و بدان‌جا منسوب و رهبر
قرمطیان بود. به‌عنوان بازرگان در
بحرین ساکن شد و با قومی قرمطی وصلت کرد. گفته می‌شود که با
حمدان بن قرمط همنشین شد و این کیش را از او فراگرفت و مردم را به آن فراخواند و بسیاری از جمله بردگان سیاهی که برای اصلاح شوره‌زارها به آن‌جا آورده شده بودند و دزدان و راهزنان را جذب کرد.
هنگامی که کارش بالا گرفت معتضد عباسی برای نبرد با او سپاهی فرستاد. ابوسعید این سپاه را شکست داد و اسیران را کشت؛ بجز عباس بن عمر و غنوی (فرمانده سپاه) که او را آزاد کرد و با پیامی بدین مضمون به بغداد فرستاد: «
[به معتضد بگو!
] دست از ما بردارد و احترام خود را حفظ کند!؛ من به بیابان و صحرا قانعم و متعرض او نخواهم شد.» پس از آن، ابوسعید بر
یمامه مسلط شد، به
عمان حمله کرد و بر هَجَر و
قطیف دست انداخت.
او مردی دلاور و زیرک بود و پیروانش او را سید لقب داده بودند. یکی از خادمان سیسیلی او در حمام، ارباب را کشت و پس از آن، خودش نیز کشته شد. پس از مرگ، از ابوسعید تجلیل بسیاری شد و پیروانش معتقد شدند او دوباره زنده می‌شود و به این جهان بازمی‌گردد، لذا اسبی زین کرده، بر گورش آماده نگه داشته بودند تا او هنگام بازگشت بر آن سوار شود. ابوسعید درزمان حیاتش بزرگ‌ترین پسرش سعید را به ولایت‌عهدی خود گماشته بود، اما او از پس این کار برنیامد و برادر کوچک ترش ابوطاهر سلیمان بر او چیره شد و رهبری قرمطیان را پس از برادرش به‌عهده گرفت. ابوسعید شانزده سال حکومت کرد.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۷۵.
